Page 108 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

đến nơi sẽ hay (TB 216/6b). Tô Giàm, một viên có công trong cuộc chống
Nùng Trí Cao và ở lâu vùng Luông Quảng, rất am hiểu tình thế nước ta,
được bổ coi Ung Châu (tháng 10 năm c. Tu 1070, TB 216/6b). Tháng Chạp,
sứ ta là Lý Kế Nguyên tới, quan Tống ngăn không cho tới Biện Kinh (kinh đô
ở gần Khai Phong, tinh Hà Nam) và đòi ta phải trả trước dân Tống, mà ta đã
bắt. (TB 218/12b).
Đồng thời, Tống tăng số quân ở Quảng Đông và Quảng Tây thêm
1200 tên.

Cuối năm c. Tu (1070) tình thế giữa Tống với Lý coi chừng đã khá găng.
Viên chuyển vận sứ Quảng Tây là Đỗ Kỷ dâng sớ nói rất rõ ràng về nội tình
nước ta, kể rõ núi sông, đường xá, binh dân. Vua đưa cho Vương An Thạch
xem, và định giao cho viện khu mật giữ làm tài liệu. An Thạch hiểu ý Thần
Tông muốn đánh Giao Chỉ, liền can. An Thạch nói: "... Vua đã ngỏ ý từ
trước là phải làm nước giàu, dân yên. Đó là phúc cho dân. Còn việc ngoài
vạn dặm, trước đã bàn rằng không thể không xét tới, như đã xét đến sự bọn
Ôn Cảo lấy làm lo cho các châu Khâm, Liêm. Nhưng đến như sai biên thần
đi dỗ Giao Chỉ, thì không nên. Làm như vậy, trước là sẽ trái với lời dặn của
Bệ hạ từ trước, sau lại làm Giao Chi sinh nghi".

Chữ dỗ mà An Thạch dùng đây nghĩa là đem binh tới ép. Rồi An Thạch
dẫn tích nhà Tần dỗ Nghĩa Cừ mà thành ra Nghĩa Cừ biết mà làm phản. Y
nói tiếp: "Tôi sợ nếu dùng kế ô n Cảo, thì chẳng may Giao Chỉ biết ra, dự bị
trước, sẽ có sự khó khăn ở biên". An Thạch khuyên Thần Tông theo vua
Anh Tông, lấy trí, dũng, nhân, nghĩa mà trị dân, thì không cần đánh cũng
phục được.
Đọc qua lời tâu dài này, ta thấy An Thạch còn bị các triều thần khác bài

xích. An Thạch sợ thất bại trongviệc mở biên cương, nên can vua: "Như vậy,
việc chưa bắt đầu mà kẻ trí giả đã biết trước sẽ không thành". Y nhân đó ám
chỉ những triều thần khác. Trong kết luận, có câu: "Sự đáng lo trong nước,
không phải ở biên thùy, mà ở triều đình; không ở triều đình, mà ở lòng
vua..." (tháng 11 năm c. Tu, 1070; TB 217/13b).

116