Page 278 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Đại biểu đầu tiên của phái ngụy biện là Prôtagôrát

(Protagoras, 485 - 410 TCN). Ông cho rằng mọi nhận thức đều

có tính chất chủ quan. Nhận thức là do cảm giác của con ngƣời

kết hợp với tự nhiên mà sinh ra, do đó nhận thức của mỗi ngƣời

một khác. Vì vậy, cái gì mà ngƣời ta nhận thấy hợp lí thì sự thực

nó là hợp lí - "con ngƣời là thƣớc đo của mọi sự vật". Nhƣng

đồng thời, mỗi sự vật đều có hai mặt, vả lại có thể có hai cách

phán đoán đều hợp lí. Ví dụ, tật bệnh đối với ngƣời ốm là xấu,

nhƣng đối với thầy thuốc là tốt.

Một đại biểu khác của phái ngụy biện là Goócgiát (Gorgias,

487 - 380 TCN). Ông là một nhà diễn thuyết, một nhà văn, nhà

thơ xuất sắc.

Ông cho rằng "tồn tại không tồn tại". Nếu có cái gì thực sự

tồn tại chăng nữa thì cũng không thể dùng ngôn ngữ để diễn tả

đƣợc, vì ngôn ngữ không đủ để diễn tả tƣ tƣởng. Từ đó ông kết

luận chân lí là không có.

Nhà triết học ngụy biện lớn nhất của Hy Lạp là Xôcrát

(Socrate 469 - 399 TCN), con của một nhà điêu khắc. Ông cho

rằng mục đích của triết học không phải là để nhận thức tự nhiên

mà là để nhận thức bản thân mình.

Về phƣơng pháp luận, Xôcrát phản đối việc dạy lí thuyết,

chủ trƣơng chỉ cần đặt ra những câu hỏi để đối phƣơng trả lời,

nhƣ vậy có thể đạt tới chân lí. Ông cho rằng giáo dục thực chất

là "thuật bà đỡ" tức là giáo dục giữ vai trò giúp cho tƣ tƣởng

sinh ra. Ông nói bản thân ông không phải là một "Ngƣời hiểu

biết" mà chỉ là một "ngƣời thích hiểu biết".

Về chính trị, ông chủ trƣơng việc trị nƣớc không nên do

nhiều ngƣời mà phải do những nhà thông thái có tài năng và đạo