Page 156 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

thuyết bát quái là một tƣ tƣởng triết học mang tính chất duy vật

và biện chứng, nhƣng những yếu tố tích cực ấy rất hạn chế. Sự

gán ghép nội dung cho các quẻ nhƣ Ly là lửa, là con gái đầu

hoàn toàn áp đặt, không có cơ sở khoa học. Chính vì vậy thuyết

bát quái đã trở thành cơ sở tốt cho việc bói toán.

Ngũ hành là 5 tác nhân tạo nên sự vật, gồm: Mộc (gỗ), Hỏa

(lửa), Thổ (đất), Kim (không khí), Thủy (nƣớc).

Âm dương gia là trƣờng phái tƣ tƣởng ra đời vào thời Chiến

Quốc. Trƣờng phái này dựa vào thuyết Âm dƣơng Ngũ hành để

giải thích sự biến hóa trong giới tự nhiên và sự phát triển của xã

hội.

Để giải thích sự biến đổi của sự vật, phái âm dƣơng gia nêu

ra quy luật về mối quan hệ tƣơng sinh tƣơng thắng của Ngũ

hành. Tƣơng sinh là sinh ra nhau, cụ thể là: Mộc sinh Hỏa, Hỏa

sinh Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh thủy, Thủy sinh Mộc. Tƣơng

thắng là chống nhau, cụ thể là: Mộc thắng Thổ, Thổ thắng Thủy,

Thủy thắng Hỏa, Hỏa thắng Kim, Kim thắng Mộc.

Ngũ hành lại ứng với nhiều thứ khác nhƣ bốn mùa, bốn

phƣơng, ngũ sắc, ngũ vị, ngũ tạng, ngũ âm, 10 can và các con số

v.v... ví dụ:

Mộc: mùa Xuân, phương Đông, màu xanh, vị chua...

Hỏa: mùa Hạ, phương Nam, màu đỏ, vị đắng…

Thổ: Giữa Hạ và Thu, trung ương, màu vàng, vị ngọt...

Kim: mùa Thu, phương Tây, màu trắng, vị cay...

Thủy: mùa Đông, phương Bắc, màu đen, vị mặn...

Sự biến chuyển của bốn mùa là tuân theo quy luật Ngũ

hành tương sinh tức là Mộc sinh Hỏa thì Xuân sinh Hạ, Kim

sinh Thủy thì Thu sinh Đông. Do ngũ hành có 5 thứ mà mùa

chỉ có 4 mùa nên người ta đặt Thổ vào giữa Hạ và Thu tạo