Page 113 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Tập đế là chân lí về nguyên nhân của các nỗi khổ.

Nguyên nhân chủ yếu là luân hồi, mà nguyên nhân của luân

hồi là nghiệp, sở dĩ có nghiệp là do lòng ham muốn như

ham sống, ham lạc thú, ham giàu sang... Ham muốn không

dứt thì nghiệp không dứt, nghiệp không dứt thì luân hồi mãi

mãi.

Diệt đế là chân lí về sự chấm dứt các nỗi khổ. Nguyên

nhân của khổ đau là luân hồi, vì vậy muốn diệt khổ thì phải

chấm dứt luân hồi. Muốn chấm dứt luân hồi thì phải chấm

dứt nghiệp. Đó là một món nợ truyền từ kiếp này sang kiếp

khác do lòng ham muốn tạo nên, do đó nói vắn tắt muốn

chấm dứt luân hồi thì phải trừ bỏ hết mọi ham muốn.

Một khi đã chấm dứt được luân hồi thì sẽ được yên

tĩnh, thanh thản, sáng suốt và như vậy đã đạt tới cảnh giới

Niết bàn (Nirvana).

Đạo đế là chân lí về con đƣờng diệt khổ tức là phƣơng

pháp thực hiện việc diệt khổ. Con đƣờng đó gọi là "bát

chính đạo" (8 con đƣờng đúng đắn), gồm:

chính kiến: tín ngưỡng đúng đắn.

chính tư duy: suy nghĩ đúng đắn.

chính ngữ: nói năng đúng đắn.

chính nghiệp: hành động đúng đắn.

chính mệnh: sống đúng đắn.

chính tịnh tiến: mơ tưởng những cái đúng đắn.

chính niệm: tưởng nhớ những cái đúng đắn.

chính định: tập trung tư tưởng ngẫm nghĩ đúng đắn.

Chung quy "bát chính đạo" là suy nghĩ, nói năng và

hành động đúng đắn.