Page 151 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Ngoại thất chùa thường khòng thiếu các mộ tháp là nơi an nghỉ của các tăng sĩ quá cố
(Chết). Mộ tháp thường có thân tháp bên dưới với số cạnh chẵn (4 hoặc 6 mang ý nghĩa
“tứ vô lượng tâm” hoặc “lục hòa” của triết lý Phật - xem 3.1.1.3), sò' chẩn, qua liên
tường, thuộc âm dành cho ngtrời chết; nhimg số tầng tháp bên trên lại luón là số lẻ (1, 3,
5, 7 tùy theo đẳng cấp của vị tãng sĩ), số lẻ thuộc dương tượng trưng một sự sống mới.
Với ý nghĩa này đã nói lên quan điểm Đông phương, chết là bắt đầu cho sự sống mới ở
“thế giói bên kia”, hoặc theo triết lý nhà Phật đó là lời thệ nguyện “huờn độ như thị hà
sa chúng” (trở lại cứu giúp nhiều chúng sinh) cùa các sư tăng; âm đã chuyển thành
dương. Mặt khác, các cánh mái tháp lồi lõm liên tục là sự lặp lai của hai yếu tố âm-
dương, như nhắc lại chân lý “sinh từ sự đại” hay “vòng tuân hoàn sinh diệt” liên tục của
mọi sự vật hiện tượng.
Những nhận dịnh trên cho thấy nhận thức âm-dương đã chi phối và tổn tại trong lòng
kiến trúc đình, chùa Nam Bộ từ tổng thể đến từng chi tiết kiến trúc. Trong ấy, yếu tố âm
có phần nổi trội hơn theo chiều hướng trọng ám vốn có của người dân Nam Bộ. Đặc tính
âm-dương trờ thành hai yếu tố không thể thiếu trong kiến trúc đình, chùa nói riêng và
kiến trúc Nam Bộ nói chung.
3.3.1.2. Kiến trúc đình, chùa Nam Bộ phản ánh vé cấu trúc không gian của vũ trụ
qua nhận thức Tam Tài, Ngũ Hành
a) Tổng thể kiến trúc
Người Việt tại Nam Bộ theo dòng văn hóa “trọng tình-thuận lý” cùa truyển thống
Việt Nam. Chính vì vậy, trong họ, hình thành những chuỗi khái niệm liên tường (xem
2.1.1.3) mà ảnh hưởng của nó kéo dài trong suốt các thời kỳ lịch sử.
“Trời” còn gọi là tạo hóa, là nhân cách hóa của giới “tự nhiên”, tự nhiên “sinh” ra
muôn vật trong đó có con người, muôn vặt ấy đều có mối quan hệ mật thiết với tự nhiên,
mang đủ tính chất vốn có của tự nhiên và là tự nhiên thu nhỏ.
Theo quan niệm Đông Phương: Tự nhiên là “đại vũ trụ”, con người là “tiểu vũ trụ”,
điểu đó đủ nói lên sự thích ứng hài hòa giữa con người với giới tự nhiên. Trong các mối
quan hệ ứng xử, con người trở thành chủ thể sáng tạo mới (thay quyền tạo hóa) tạo tác
những vật thể mới, các vật thể này hoàn toàn thích ứng với họ (nếu không thích ứng, vật
thể sẽ sớm bị hủy diệt), trong các vật thể ấy, kiến trúc là vật thể tiêu biểu nhất.
Đến đây, bàn thân các công trình kiến trúc tự thân nó lại kiến lập một trật tự không
gian mới, một tự nhiên mới được hình thành.

152