Page 150 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

chỉ với dạng thức tròn (tượng trung trời) và thế trực (dương) đủ cho thấy cột mang đậm
tính chất đương; đã vậy, đôi khi trong vài kiến trúc đình, chùa, cột còn được sơn màu đỏ
càng nhấn mạnh thêm dương tính của nó- Các nhà kiến trúc xưa tại Nam Bộ lại rất ý vị
khi “đặt” cột lẽn trên tán đá vuông, mà tán đá vuông luôn ờ thế “hoành” (nằm ngang);
tán đá, bàn thãn nó, với dạng thức vuông (tượng trung đất), thế hoành và màu xanh (âm)
dã mang đậm âm tính. Với cấu trúc này, ý nghĩa “giao phối” cùa tín ngưỡng “phồn thực”
đã được thể dẫn vào trong các công trình kiến trúc đình, chùa Nam Bộ một cách tế nhị
và rất sâu sắc (Xem hình 3.70).
Ý nghĩa trên còn được nhận thấy qua cấu Irúc “con xỏ” (chốt gỗ liên kết hai má kèo
đính của hai mái hoặc liên kết kèo vào cột theo kiểu liên kết khớp). Con xỏ thường là
loại gỗ tốt, luôn được “đẽo” tròn (dương), một đầu hơi thắt lại và lỗ mộng liên kết hai
má kèo luôn được đục vuông (âm) (thường tiết diộn con xỏ là trung bình cộng của hai
vòng tròn nội tiếp và ngoại tiếp cùa lỗ mộng vuông, chỉ có thợ mộc dày kinh nghiệm
mới ưóc lượng chính xác được kích thước này). Khi “tra” con xỏ vào lỗ mông, người
Nam Bộ gọi là “đóng cu”, nó mang ý nghĩa giao phối. Với cách kết cấu này đã tạo được
một khớp liên kết vừa chắc lại vừa linh hoạt, rất phù hợp với cấu trúc gỗ có độ co giãn
lớn, trong điểu kiện thời tiết có nhiệt độ đột biến thường xuyên ở Nam Bộ. Đồng thời với
sự hợp lý vể cấu trúc, một ý nghía “phồn thực” đã hiện hữu.

Hình 3.125: Hiên chùa Giác Viên. Hình 3.126: Mộ tháp chân đế cao, 6 cạnh.
[Nguồn: TGì [Nguồn: 72]

151