Page 139 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

Muniransyarama (Cần Thơ); chùa Kleang, Seraytecomahatup (Chùa Dơi) (Sóc Trăng);
chùa Munivongsa (Cà Mau)... Tích hợp một sô' đặc tính trong kiến trúc chùa Kh’mer
Nam Bộ, người Việt đã chọn lọc và nâng cao chúng thành những kiểu thức và phương
Ihức xây dựng cho đình, chùa Việt ờ Nam Bộ (Xem hình 3.103). Có thể tóm gọn sự tích
hợp ấy như sau:
+ Khuôn viên đình chùa Nam Bộ thường rộng rãi giống như đình chùa truyền thống,
đa phần trồng cây ăn trái, trong khi đa số vuờn đình, chùa truyền thống Việt Nam trước
đây, chủ yếu, thường trổng cây lưu niên tạo bóng mát và tạo cảnh u tịch cho chốn tòng
lâm, ít có cầy ăn trái (đặc điểm này vừa tích hợp kiến trúc Kh’mer, vừa nâng cao đặc
tính truyền thống). Ngoài cây ăn trái, khuôn viên vườn đình, chùa Nam Bộ thường có
nhiều hoa kiểng “miệt vườn” tạo nên cảnh trí hữu tình mang sắc thái riêng Nam Bộ.

Hình 3.103: Rắn Naga 7 đáu cùa Kh'mer Hình 3.104: Cột cờ. Hình 3.105: KT.Việt-
trang trí tại chùa Táy An. [Nguồn: TG] [Nguốn:TGJ La-Hy. [Nguổn: TG]
+ Trong tổng thể kiến trúc đình, chùa Nam Bộ, so sánh mối tương quan với tổng thể
chùa Kh’mer, có Ihể thấy: Tháp cổng cẫu kỳ, đồ sộ được đơn giản hơn thành cổng “nhất
quan” hay “tam quan” với dáng vẻ thanh thoát mang tính cách truyền thống. Cột phướn
biến thành cột cờ (Xem hình 3.104) trước chùa hoặc đình, tạo điểm cao đột biến cần
thiết nhấn mạnh tổng thể. Đây là nét đặc thù đối với đình, chùa Nam Bộ, nhất là mảng
chùa, so với truyền thống. Bời lẽ, hầu hết chùa và kể cả đình Nam Bô không xây dựng
các tháp cao như các tháp Hòa Phong, Phổ Minh, Bình Sơn, Báo Nghiêm,... (Do địa cơ
không cho phép trong buổi đầu kiến tạo và kỹ thuật xây dựng còn non kém) làm điểm
nhấn trong không gian như Bắc Bộ. Cột phướn hay cột cờ, trong lúc này, là cách thay thế
đơn giản và tốt nhất. Mãi sau này khi tiếp cận với kỹ thuật xây dựng tiên tiến phương
Tây, khoa học xử lý móng trên nền dất yếu đã cho phép xây dựng các tháp cao, nhưng
không nhiều như: Tháp chuông chùa Xá Lợi, tháp Tổ chùa Vĩnh Nghiêm, tháp cốt Huệ
Nghiêm... Mặt khác, chính điên và trai dường chùa Việt được bô' trí “bát dẩnv nối tiếp
nhau không nằm riêng lẻ, tuy nhiên trai đường hay nhà túc vẫn là nếp nhà rộng rãi như
nhà Sala của chùa Kh’mer (khác vói dinh chùa Bắc và Trung Bộ).

140