Page 133 - Kiến Trúc Đình Chùa Nam Bộ

- Nhà túc để “phó cỗ” (bày tiệc) cúng Thần dược xây dụng kề cận chính điện dinh.
Đày còn là nơi soạn lê vật cúng, chỉnh tể y phục, ãn cổ,... kể cả “việc làng” sau này.
- Giảng đường làm nơi thuyết kinh, giảng giải đạo lý. Đây còn là nơi cúng dường
“trai tăng” mỗi khi đại lễ. Hai bên giảng đường thường kết hợp nơi thờ bá tánh, để
“vong” (linh hồn người chết) cùng với bá tánh, nghe kinh, tu niệm..., một sự giao cảm và
gần gũi khác giữa thế giới siêu hình và hữu hình được thiết lập ngay sau chính diện chùa
(chùa Giác Lâm).
Ngoài ra, kiến trúc tiền đường, thiêu hương cùa đình, chùa truyền thống gần như
không còn thấy trong kiến trúc đình, chùa Nam Bộ, thay vào các vị trí này thường là một
“võ qui” ờ đình hoặc một tiền sảnh khá “khiêm tổn” đối với chùa và thường được nối
liền với hành lang bao quanh.
3.2.23. Tích hợp ván hóa truyền thống với văn hóa bản địa
Trờ lại tiến trình lịch sử Nam Bộ, trước khi người Việt đến lưu cư, vùng đất này dã có
một số cư dân bản địa như Phù Nam, Kh’mer, Champa..., nhưng:
sau những chuyển biến trong cơ cấu cư dân, sự không thích idig với nliững điều kiện
chính trị, kinh tế và văn hóa dưới thòi Chân Lạp, tình trạng chiến tranh triền miên giữa
Chùn Lạp và Champa trên địa bàn Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ vù những ảnh hưởng
của các đợt tấn công của đ ế quốc Nguyên Mông vào các nước Đông Nam Á vào thế kỷ
XIII đã là những nguyên nhản trực tiếp vù gián tiếp đưa đến tình trạng lìoang hóa cùa
vùng đất Gia Định và đồng bâng Nam Bộ nói chung, vùng đứt “điểu thú quần hoang, tuyệt
vô nhân tích" mà những di dân ngưởi Việt đầu tiên đã tìm thấy ở đây vào đầu thể kỷ XVII.
Cúc cộng đồng dân tộc bản địa sinh sông trên đóng bằng châu thô từ nhiều thế kỷ đã từ từ
rút về sống cô thủ Ở miền cao trong những điều kiện hoang sd ' [15].
Dẫu sao, tại vùng đất Nam Bộ xưa kia, khi người Việt chưa dặt chân đến, dã tồn tại một
nền văn hóa bàn dịa vô cùng rực rỡ mà văn minh Óc Eo là minh chứng. Dù bị tàn lụi
nhưng ảnh hưởng của nền văn hóa bản địa ấy vẫn còn âm ỉ tổn tại tại địa phưcmg Nam Bộ.
Một trong các sản phẩm của vãn hóa bản địa là nghệ thuật. “Nghệ thuật biểu hiện
trên sừn phẩm cùa Oc Eo, lấy nguồn cảm hứng từ thiên nhiên, con người vù lòn giáo
mang những nét khá sinh động, từ những mô-típ lioa văn... đến nghệ thuật kiến trúc, điêu
khắc, tạc tượng, mang tính quy ước, mô phỏng"[ 15]. Như vậy, ngoài thiên nhiên và con
người, tón giáo tín ngưỡng cũng là nguồn cảm hứng sáng tạo cùa cư dán địa phương.
Trong dó, “ta có thể phân biệt được sự duy trì của truyền thống bản địa của bái vật
giáo, tục thờ đá, thờ sinh thực khí vả tôn giáo du nhập"[\5\.
Có thể nói, đối với vãn hóa bản địa tại địa phương Nam Bộ, các hình tượng nghệ thuật
về thiên nhiên, con người, bái vật giáo, sinh thực khí là nguồn cảm hứng nghệ Ihuật
chính trong sáng tác.

134