Page 73 - Huế Trong Tôi

bị bãi chức, ông đã về quê (1894), rồi lại tiếp tục đi dạy

học ở Nam Định. Vì vậy, ông đã có điều kiện giao du vói
nhiều thân sĩ, văn thân, sĩ phu các tỉnh Nam Định, Thái
Bình, Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dưcmg, Hà Nội, Thanh
Hóa; kết bạn tâm giao với một số người như Nguyễn Hữu
Cương (Cả Cương) là con nhà văn thân yêu nước Nguyễn
Mậu Kiến đâ't Thái Bình năm 1873 đã ximg phong tập hợp
các thanh niên yêu nước của quê hương, vượt sông kéo
sang tham gia đánh giặc Pháp khi chúng nổ súng chiếm
thành Nam Định và xâm phạm quê hương Thái Bình.
Chính thời kỳ này, Đào Nguyên Phổ đã kết bạn tâm
giao với Nguyễn Thượng Hiền, đậu Hoàng giáp, đã từng
làm việc ở Quốc sử quán (Huê), sau ra giữ chức Đốc học
Ninh Bình, rồi Nam Định. Trong thòi gian làm quan ở

Huế, Nguyễn Thượng Hiền đã đọc rửiiều Tân thư của
Trung Quốc, vì vậy đã tiếp thu ảnh hưởng tư tưởng mới
dân chủ tư sản, duy tân cải cách. Sau đó, lại được gặp các
nhà yêu nước tiêh bộ như Phan Bội Châu và Phan Chu
Trinh nên ông có cảm t'ưữi với phong trào yêu nước chôhg
Pháp và tích cực ủng hộ phong trào Đông Du đưa học
smh sang Nhật Bản cầu học. Năm 1908, Nguyễn Thượng
Hiền bỏ quan, xuất dương sang Trung Quốc, Nhật Bản,
cùng Phan Bội Châu hoạt động.
Đào Nguyên Phổ trong thời gian dạy học ở Nam Định

đã kết thân với Nguyễn Thượng Hiền lúc đó là Đốc học
Nam Định, và chừửi Nguyễn Thưcmg Hiền đã khuyên
ông vào Huế theo học Trường Quốc Tử Giám, trường này
tuy là một trường chúih quy của triều đình, nhưng đã

71