Page 222 - Huế Trong Tôi

sĩ phu yêu nước chống Pháp - tầng lớp trí thức dần tộc
thời đó.
Trong phong trào đâ'u trarửì vũ trang chống Pháp của
quê hưcmg Nghệ An vào những năm cuối thế kỷ XIX, nhà
văn thân yêu nưóc Nguyễn Xuân ôn (1825 - 1889) là một
người tiêu biểu, ông hiệu là Ngọc Đường, người xã
Lưcmg Điền, huyện Đông Thành nay là xã Diễn Thái,
huyện Diễn Châu, từửì Nghệ An. Xuâ't thân từ một gia
đình nho học nghèo, mẹ mất sớm nên khi tuổi đã lớn mới

được đi học nhưng có tư châ't thông minh, học giỏi nên
ông đã thi đậu Tiến sĩ năm 1871. Trong thời gian được
điều về kinh thành Huế giữ chức Biện lý Bộ Hình, vói tính
tình cương trực, ông đã cực lực phản đối đường lối chủ
hòa nhượng bộ đi tới đầu hàng của triều đình do vua Tự
Đức điÌTig đầu nên đã bị cách chức đuổi về quê. Trung
thành với lý tưởng của minh, tại quê nhà, ông chăm lo
việc vỡ hoang, lập đồn điền, tập hợp những dân lưu tán
đế tổ chức đội ngũ chuẩn bị chống lại sự xâm lược ngày
càng lấn tới của thực dân Pháp. Năm 1885, hưởng ứng
Chiếu Cần Vưomg, ông đã dựng cờ khởi nghĩa ngay tại quê
nhà, gây cho kẻ thù nhiều phen khốn đốn. Trong quá
trình lãnh đạo phong trào, ông đã sáng tác nhiều thơ ca

phản ánh sâu sắc tư tưởng và tmh cảm không chỉ riêng
của ông, mà còn chung cho cả tầng lớp sĩ phu văn thân
yêu nước thời đó.
Xừi giới thiệu hai bài thơ Nguyễn Xuân ôn làm vào
ngày Tết Nguyên đán năm Mậu Tý (1888), thòi gian này
ông đã cáo quan về quê giương cao cờ khởi nghĩa chống

221