Page 121 - Giao Thông Kỳ Diệu

Thang máy đã đưa người và đố vật từ tháp lên những nơi rất cao như một cái cần
cẩu nên năng lượng phải dùng vào đó cũng rất lớn. Bởi vậy, thiết kế thang máy thông
thường là lắp puli ở tầng trên cùng, cáp thép ở một mé của puli là buộc chặt với thang
máy, một đầu của cáp thép ở mé bên kia nối với một vật đối trọng, trọng lượng của
nó tương đương trọng lượng cùa thùng thang và trọng lượng bình quân sau khi chở
đủ tải. Như vậy khi trọng tải của thùng thang và tải trọng với vật đối trọng ngang
bằng nhau, thì chỉ cần động cơ điện sinh công để khắc phục lực ma sát thì thang máy
với vật đối trọng sẽ một lên một xuống không hể xảy ra thay đổi thế năng; Nếu có tải

rối mà trọng lượng vẫn chưa bằng trọng lượng của đối trọng, thì chỉ cần khắc phục sự
thay đổi thế năng do chênh lệch trọng lượng, chẳng những tiết kiệm được năng lượng
mà còn tăng được tốc độ lên xuống.

Thang máy ngoài lực thông thường là kiểu puli ra, lại còn hệ thống thang máy
hai tần, tức hệ thống tổng hợp hành lang nâng. Khi người đi thang máy bước vào hệ
thống thang máy hai tầng, thì ở mỗi tầng sẽ theo con số bất kì của tầng lầu mà đi vào
tầng thang máy tương ứng. Thang máy hai tầng sẽ bớt được máy nâng hạ và tăng
được tốc độ lên xuống. Hệ thống tổng hợp hành lang nâng, giống như một cái xe tốc
hành, chỉ dừng lại vài ga vài bến, khi người đi ở hệ thống tổng hợp hành lang nâng đi

đến một trạm nào đó thì thang máy con phụ thuộc cũng đến mặt tầng của mình, như
vậy giảm được 1/3 không gian của thang máy con phụ thuộc.

Thiết kế thang máy trước hết phải cân nhắc tính năng thông suốt của nó, thứ
đến là cố hết sức giảm không gian chiếm giữ, đổng thời lại phải chú ý lối đi để
người ra vào cảm thấy hài lòng, để cung cấp và phục vụ càng thêm linh hoạt. Hiện
nay tốc độ đi xuống của thang máy các nhà nhiều tầng nhanh nhất có thể tới
600 m/phút. Do tốc độ quá nhanh khiến người vào thang máy thấy tinh thần căng
thẳng và ù tai, khi thao tác thực tế thì tốc độ lúc xuống nên chỉnh chậm một chút.

Thang máy cố nhiên giải quyết được giao thông theo chiều thẳng đứng trong
nhà nhiều tẩng. Nhưng có lúc có nơi số tầng không nhiều nhưng lượng người qua
lại lại rát đông như ở nhà ga, cửa lên xuống ga xe điện ngầm, đường ra bến tàu

bến phà, sân bay, trung tâm thương mại, của nhà triển lãm v.v... thì người ta lắp
cầu thang điện. Gọi là cầu thang điện là dùng động cơ điện để lai kéo, để nó
chuyển động vòng tròn. Khi người đứng lên cầu thang điện, là có thể tự động tới
được đẩu kia của cầu thang rất thuận tiện cho người già, trẻ nhỏ, người đi lại khó

122