Page 78 - Dinh Dưỡng Cận Đại
P. 78
3. Acid béo cẩn thiết trong cơ thể
3.1. Acid béo da nối đôi chLfá bão hoà omega 6 (n-6)
Đại diện cho nhóm acid béo này là linoleic, arachidonic acid có nhiều trong một
số cây, hạt có dầu và được xếp loại acid béo có lượng cholesterol thấp (2 ): thực phẩm
giàu linoleic sẽ tác động làm giảm cholesterol và cholesterol có nhiều trong mỡ và
thực phẩm nguồn gốc động vật: acid béo nhóm n - 6 rất cần thiết cho sự phát triển cơ
thể, đặc biệt là bảo vệ sự phát triển da, tóc, điều hoà chuyển hoá cholesterol, hoạt
tính tiêu hoá mõ (lipotropic) trong cơ thể và bảo vệ khả năng sinh sản, sự toàn vẹn
của lượng nưốc tại lớp mỡ dưới da.
3.2. Acid béo da nối dôi ch Lữ bão hoà omega 3 (n-3)
Acid linolenic gần đây được xem là acid béo có giá trị sinh học đặc biệt trong cơ
thể động vật và người. Tuy sô' lượng có ít hơn so với nhóm acid béo n-6 , nhưng giữ vị
trí quan trọng trong phát triển thị lực và phát triển của tế bào thần kinh (neural
tissue).
Acid linolenic có nhiều trong đậu tương, dầu hạt cải và nhiều nhất là trong dầu
hạt gai (linseed oil). Nguồn dầu mỡ động vật được xem là có nhiều acid linolenic là
dầu cá, đặc biệt còn chứa DHA (Acid Docosohexaenoic) là yếu tô' khá quan trọng đối
với hoạt động và chức năng của tê' bào thần kinh. Tổ chức Y tê' và Nông nghiệp Thê'
giới năm 1980 đã khuyến cáo nhu cầu acid linolenic (linolenate) (n-6 ) cho người lớn
từ 1-4% nhiệt lượng khẩu phầ^ để đề phòng thiếu acid béo cần thiết và linolenic
acid (linolenate) (n-3) từ 0,2 đến 0,3 và 1% nhiệt lượng để đảm bảo nhu cầu tôi thiểu
của cơ thể. Trẻ em tuổi thơ ấu bảo đảm tối thiểu 1-4,5% acid béo acid béo n - 6 và 0,5-
1,2% nhiệt lượng khẩu phần. Phụ nữ có mang cho con bú 2-4% n - 6 và 1% n-3.
Một sô' triệu chứng lâm sàng khi thiếu acid béo nhóm omega 3 và omega 6
Đặc điểm Thiếu acid béo nhóm n-3 Thiếu acid béo nhóm n-6 (linoleic,
(linolenic, docosahexaenoic acid) arachidonic acid)
Triệu chứng lâm sàng - Học tập bị giảm sút - Tăng trưởng chậm
- Đáp ứng của võng mạc với - Dễ mắc bệnh ngoài da
ánh sáng không bình
thường, không ổn định - Suy giảm chức năng sinh sản
- Gan nhiễm mỡ
- Giảm thị lực
4. Phospholipid (PL)
Trong thành phần lipid, phospholipid chỉ chiếm một lượng nhỏ và khác với
triglycerid phân tử PL có chứa các nhóm cực ở đầu (polarhead groups) có tính chất
lưỡng cực (amphipathic). Phospholipid không hoà tan trong nước và đưỢc bài tiết
74
