Page 366 - Dinh Dưỡng Cận Đại

trên cơ thể người sự giảm khối lượng gan theo tuổi thường dẫn tới sự giảm % trọng
lượng cơ thể. Sự thay đổi kích thước gan, chức phận hoạt tính của men, lưu lượng
máu qua gan đã giữ vỊ trí quan trọng trong chuyển hoá chất ở ngưồi cao tuổi. Thêm
vào đó trong một số trường hỢp đã xác định sự giảm sắc tô" tế bào (cytochrome P-
450) đã là yếu tô" tác động tới sự giảm độc tại gan.

Sự thải trừ độc hại ở gan (hepatic clearance) thường giảm theo tuổi và chỉ đạt
được khoảng trên 80% giảm tác động độc hại của thuốc và chất độc qua chuyển hoá
tại gan (11).

4. Enzym gan và sự chuyên hoá thuốc

Hoạt tính của men vi lập thể gan có liên quan đến sự oxy hoá hoặc pha I các
phản ứng đã bị suy yếu ở tuổi già, trong khi đó tuổi cao đã tác động vói hiệu quả
không nhiều đến pha II của phản ứng liên kết (12). Sự giảm kích thước gan ở tuổi
già đã dẫn đến sự tổn thất khối lượng gan và dẫn đến yếu tô" làm giảm khả năng
giải độc ở người cao tuổi. Wynne và c s (13) đã thông báo sự giảm kích thưốc gan
nhưng không thay đổi hoạt tính men và "cơ chất ái lực" là yếu tô" chủ yếu xác định
sự phụ thuộc vào tuổi trong sự biến hoá sinh học tại gan đốì với chất độc và thuốc.
Nghiên cứu trên động vật đã nhận thấy tính cảm thụ của động vật già tuổi với
hoá chất không phải lúc nào cũng tăng theo tuổi. Thí dụ tính độc của bromobenzen
và carbon tetrachlorid không thay đổi theo tuổi trong khí tính độc với gan của allyl
alcohol và ethanol đã tăng theo tuổi trên chuột (14). Mặt khác trong thử nghiệm
trên động vật đã nhận thấy có sự thay đổi trong chuyển hoá rượu cồn, chủ yếu xảy
ra với chuột đực hơn là chuột cái. Chuột cái chủng F-344 có hoạt tính cao vâi men
ADH hơn là chuột đực và các nhà khoa học cũng nhận thấy có một sự thay đổi theo
tuổi của động vật vối tác động giải độc tại gan nhưng lại không xảy ra đôi vối
người (15).

5. Lưu lượng máu trong gan và chuyên hoá thuốc
Lưu lượng máu ở gan có thể tác động tối chuyển hoá một sô' thuốc, nhưng không
phải là tất cả. Theo dõi trên đô"i tượng khoẻ mạnh giữa tuổi 25 và 51 nhận thấy lưu
lượng máu ở gan giảm khoảng 24 đến 47% (11). Giảm lưu lượng máu ở gan theo
tuổi cũng giảm hiệu xuất của tim ở người già (12). Và các nhà y học lâm sàng đã có
nhận xét sự thay đổi lưu lượng máu ở gan được xem là yếu tô" quan trọng trọng khả
năng giảm độc, đặc biệt là khi thuốc được đưa vào đồng thời bằng đường tiêm ngọài
đường tiêu hoá (16)

6. Thay đổi sự bài tiết có liên quan đến thận
Giảm chức năng của thận là sự thay đổi sinh học đặc biệt khi tuổi cao và có liên
quan đến quá trình chiết lọc, thải trừ thuốc và chất độc qua thận, cả khô"i lượng và
lưu lượng máu của thận đều bị giảm theo tuổi. Khối lượng thận giảm khoảng 30%
và sơ cứng tiểu cầu mạch tự phát tăng theo tuổi do sự giảm chức năng của ông sinh
niệu cùng với sự giảm lưu lượng máu và tổng khô"i lượng thận đã làm giảm chức
năng thận của người cao tuổi từ 30 - 50%. Một thông báo quan trọng của Yuen GJ
và c s 1990 đã nhận xét do giảm trọng lượng cơ thể nên khả năng sản sinh

358