Page 294 - Dinh Dưỡng Cận Đại

6. DINH DưỠNG PHỒNG BỆNH ĐÁI THÁO ĐUANG

Đái tháo đường thường không đưỢc coi là một bệnh đơn độc mà là một nhóm
bệnh với nhiều triệu chứng rối loạn chuyển hóa chất do một sô" nguyên nhân sinh
bệnh học khác nhau như: nồng độ glucose trong máu tăng cao, thiếu insulin hoặc
bị giảm hoạt tính insulin nên tốc độ chuyển hóa glucose, lipid và protein không
bình thường. Bệnh phát triển ở cả dạng cấp và mạn tính với nhiều biến chứng
phức tạp (1).
1. Bệnh đái tháo đường, là kết quả của sự rổì loạn chuyển hóa glucid, lipid, protein
hoặc do có nguồn gốic di truyền... và hậu quả chính là tăng đường huyết do sự rối
loạn chuyển hóa đưồng glucose và được phân chia thành 4 dạng;

a. Đái tháo đưòng phụ thuộc vào insulin (týp I) chiếm khoảng 5% sô" bệnh nhân.
b. Đái tháo đường không phụ thuộc vào insulin (týp II) chiếm 90%.
c. Đái tháo đường do sự kém dung nạp glucose.

d. Đái tháo đưồng thời kỳ thai nghén (hai dạng sau chiếm khoảng 5% và trong
thòi kỳ mang thai chiếm từ 2 đến 4%)
Triệu chứng kinh điển của bệnh đái tháo đường là khát, đái nhiều và giảm
trọng lượng cơ thể rất nhanh, với sự tăng nồng độ glucose trong máu trên 200 mg/dl
(chỉ tiêu chính để xác định đái tháo đường).

Nội tiết tô" insulin giữ vai trò chủ yếu trong chuyển hóa, dự trữ các chất dinh
dưỡng cung cấp năng lượng cho cơ thể, và tùy theo lượng ăn vào hàng ngày, insulin
sẽ được tổng hỢp nhiều hay ít để chuyển hóa chúng. Ngoài ra insulin còn kích thích
cơ thể tổng hỢp men lipoprotein lipase và được dự trữ tại màng mao mạch. Men
lipase sẽ chiết tách các acid béo từ triglycerid của lipoprotein đang được lưu thông
tuần hoàn trong máu và tạo điều kiện đẩy nhanh các acid béo vào các mô khác
nhau trong cơ thể.

Trên toàn thế giối đã có 100 triệu người n:\pc bệnh đái tháo đường, riêng tại Mỹ
có 18 triệu người và đã trỗ thành một trong bôn loại bệnh gây tử vong cao vối 2 biến
chứng chính là gây mù mắt và suy thận (2) (3). Từ thòi văn minh cổ Ai cập và Hy
lạp tại nhiều nưốc châu Âu châu Á đã xác định trong phòng và điều trị bệnh đái
tháo đường: yếu tô" dinh dưõng, theo dõi và quản lý chặt chẽ khẩu phần ăn đã có ý
nghĩa quyết định làm giảm các nguy cơ gây rốì loạn chuyển hóa chất và hồi phục
sức khỏe bình thường của cơ thể. Trọng tâm của việc quản lý khẩu phần ăn là đề
phòng tăng nguy cơ chuyển hóa tích luỹ lipid trong cơ thể bằng biện pháp tăng
lượng xơ trong khẩu phần, tăng và sử dụng vừa đủ lượng glucid, giảm lipid và tăng
hoạt động thể lực hỢp lý, là biện pháp không kém phần quan trọng.
Người mắc bệnh đái tháo đưòng phải thường xuyên theo dõi nồng độ đường
glucose trong máu để điểu chỉnh lượng thực phẩm ăn vào và mức độ hoạt động thể

286