Page 134 - Dinh Dưỡng Cận Đại

cholesterol, LDL cholesterol và triglycerid, trong khi HDL cholesterol và
apolipoprotein A tăng (68,71). Nhu cầu Cr cho cơ thể theo khuyến cáo của ESADDI
Hoa Kỳ với người lớn từ 50-200mcg (0,96-3,8 micromol)/ngày được xác định từ 1980
và năm 1989 vẫn giữ nguyên lượng khuyến cáo trên (72), với trẻ em 4-lOmcg.
Lượng bài tiết Cr trung bình được xem là đủ ở giối hạn 0,20ng/ml (0,4mcg/ngày) với
người lớn.

Thử nghiệm trên động vật khi sử dụng khẩu phần có lượng Cr dưối õOmcg (0,96
micromol)/kg thức ăn, đã xuất hiện triệu chứng thiếu crom (73).

18. lod (I)

lod có trọng lượng nguyên tử 127 và trọng lượng phân tử 254, là thành phần rất
cần thiết của tuyến giáp trạng thyroxin. 3,5,3', 5'-tetraiodothyronin (TJ và 3,5,3'-
triiodothyronin (T,j) có vị trí quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của
cơ thể.

Trên phạm vi toàn cầu thiếu iod thường nhiều hơn là thiếu sắt. Thiếu iod dẫn
đến sự tổn thương phát triển não ngay từ khi còn trong bào thai. Trên 70% iod có
trong cơ thể được tập trung ở tuyến giáp trạng và ở dạng liên kết với protein, dạng
dự trữ hoặc tiền thân, dạng tiềm ẩn của hormon tuyến giáp thyroxin và
triiodothyronin. Hormon tuyến giáp rất cần thiết cho sự phát triển và chức năng
của não. Nếu thiếu không đủ hormon tuyến giáp cung cấp cho não trong thời gian
đang mang thai và sau khi sinh, sẽ dẫn đến sự tổn thương não. Nếu thiếu tuyến
giáp khi còn đang là bào thai thường tác động đến sự rối loạn trong chuyển hoá và
dẫn truyền thần kinh, làm giảm men protein kinase c ornithin decarboxylase
cholin acetyltranslerase và dihydroxyphenylalin decarboxylase... (75). Thiêu iod
thường xảy ra ở khu vực vỏ não, các hạch cơ bản và đường vận chuyên (motor
control pathvvays). Lượng iod cũng giảm ỏ một sô" neuron thần kinh, nơi sắp xếp các
tê bào không đồng nhất tại não thất và giảm khá nhiều trong khu vực dẫn truyền
vận động vỏ não (cortical motor area). Hormon tuyến giáp rất cần đê bình thường
hoá hoạt động của sự sinh sản nguyên bào thần kinh (neuroblastogenensis), đặc
biệt là tác động đến sự liên kết chai và thể chai (callosal corpus callosum).

Đôi với cừu cái khi thiếu iod nặng, chỉ cần tiêm một ống dầu có iod sẽ hồi phục
rất nhanh, sô" lượng sỢi trục thần kinh (axons) và tạo nhanh myelin hoá ở cả tê" bào
não (cerebellum) và bán cầu tiểu não (cerebral hemispheres). M ặt khác sẽ nhận
thấy sự xuất hiện các khớp thần kinh (synapses) trong vỏ não. Và khi trong khẩu
phần ăn có đủ các chất dinh dưỡng sau một thòi gian nhất định sẽ khôi phục lại các
chức năng về não.

Vai trò của iod trong chức năng của tuyến giáp nội tiết hiện vẫn còn đang bàn
cãi. Nhưng thiếu iod và thiếu hormon tuyến giáp thứ câ"p đã dẫn đến sự tổn thương
chức năng hệ thông thần kinh trung ương. Khi thiếu iod nhận thấy có sự gia tăng
điều hoà (upregulation) của men thải iod II 5-deiodinase trong não và một sô" mô
khác để giữ được nồng độ tại chỗ nội tiết triiodothyronin. Cơ chê" sản sinh tại chỗ
triiodothyronin từ thyroxin xuất hiện cho tối khi đạt mức tô"i đa 15-18 tuần ở thồi
kỳ thai nghén tại vỏ não và tương ứng vối thòi gian đỉnh cao sinh nguyên bào thần
kinh (neuroblastogenesis). Theo dõi sự thiếu iod trên chuột đã nhận thấy làm tăng

126