Page 137 - Dinh Dưỡng Cận Đại

Năm 1979 trạng thái thiếu selen trong khẩu phần ăn đã dẫn đến bệnh Keshan,
một bệnh lan truyền ở địa phương, "bệnh cơ tim" có ảnh hưởng đến trẻ em và phụ
nữ trong thòi kỳ mang thai, nuôi con nhỏ ở một số địa phương của Trung Quốc.
Trên cơ sở điều tra nghiên cứu khẩu phần ăn, các nhà khoa học Trung Quốc đã xác
định bệnh Keshan không gặp ở những vùng mà lượng selen ăn vào đạt dưới mức
trung bình 19 và 14mcg ngày cho nam và nữ tuổi trưởng thành. Lượng ăn vào này
được coi như lượng selen bắt buộc tối thiểu/ngày (84,85). Cũng ở Trung Quốíc (1983)
đã nhận thấy một sô" khu vực dân cư bị ngộ độc selen (selenosis) do lượng ăn vào từ
thực phẩm 90-6690mcg/ngày và lượng selen trong máu 13,3 micromol/L hoặc cao
hơn. Gia súc bị ngộ độc do selen đã biểu hiện tăng trưởng chậm, xơ gan, lông thưa,
mỏng guô"c biến dạng và gày còm.
Năm 1980 u ỷ ban Dinh dưỡng và Thực phẩm - Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ đã
khuyến cáo lượng ăn vào cần thiết và an toàn hàng ngày của selen là 50-200mcg
đôi với người lớn và lượng tôi đa không đưỢc vượt quá 300-400mcg/ngày (86).

Selen có trong thực phẩm có nguồn gô"c thiên nhiên với sô" lượng thay đổi khác
nhau râ"t nhiều, tuỳ thuộc lượng selen trong đất trồng đã được bổ sung thêm selen
(tính theo mcg/g thực phẩm tươi: ngũ cốc dưối 0,1-0,8; sản phẩm sữa dưới 0,1-0,3;
hoa quả rau 0,1; thịt 0,1-0,4; phủ tạng động vật và hải sản 0,4-1,5 hoặc cao hơn.
Thực hiện chương trình phòng thiếu vi chất dinh dưõng, Bùi Minh Đức và cs

đã kiểm tra đánh giá lượng selen trong một sô" loại rau muống, rau ngót tuơi và
khô, cải sen và rau mồng tơi bằng phương pháp huỳnh quang AOAC 1990 tại Viện
Dinh dưỡng, Viện Nghiên cứu Thực phẩm New Zealand (88) đồng thời theo dõi xác
định lượng selen trung bình trong khẩu phần ăn của người lớn.

Kết quả nghiên cứu khảo sát bước đầu đã nhận thấy hàm lượng selen tính theo
mcg% khá cao trong: cải sen 5,6mcg/%, rau mồng tơi 3,9mcg% và rau ngót 6mcg%,
rau muông 0,4mcg% tương đương với một sô" loại rau thông dụng khác (theo tài liệu
nước ngoài) như cà bát, cà tím, cà pháo 6,7mcg%; khoai lang 7,lmcg%; cải bắp
2,3mcg% (87).

Theo dõi xác định lượng selen trong khẩu phần ăn 1994-1995 tại vùng đồng
bằng sông Hồng, Phan Thị Kim và Lê Bạch Mai - Viện Dinh dưỡng tiến hành điều
tra đã nhận thấy lượng selen ăn vào hàng ngày trung bình của người lớn đạt từ 27-
32mcg/ngày so với điều tra năm 1984 của Pennington T tại Mỹ là 83-129mcg/ngày
(87,89).

Các tác giả kiến nghị sự cần thiết tiếp tục triển khai thực hiện việc phân tích
hàm lượng selen và các nguyên tô" vi lượng khác trong một sô" thực phẩm thông
dụng tại một số vùng núi, trung du, để cân đối các nguyên tô" vi lượng trong khẩu
phần ăn của nhân dân ta.

129