Page 128 - Diện Mạo Và Triển Vọng Của Xã Hội Tri Thức

Nhưng gần đây, trong nhiều tài liệu dịch thuật, chúng ta
thấy xuất hiện thêm một cách dịch mối là “xã hội dân sự”
bên cạnh cách dịch “xã hội công dân”. Thực tế cả hai cách
dịch này đều có cái lý của nó về mặt ngữ nghĩa. (Nhưng tôi
vẫn ngờ rằng cách dịch thứ hai là của những người mới tham
gia vào công việc dịch thuật mà không biết gì đến cách dịch
thứ nhất của những người dịch sách kinh điển trước đây).

Từ điển Wikipedia đã định nghĩa “xã hội công dân” như
sau: “Xã hội công dân bao gồm toàn bộ các tổ chức công dân
và xã hội tự nguyện làm thành cơ sở cho một xã hội vận
hành, đốì lập với các cơ cấu dựa trên sức mạnh của một nhà
nước và của các tổ chức thương mại”.
Cũng theo Wikipedia, lịch sử của thuật ngữ này bắt
đầu từ nhà triết học người Scôtlen thòi Ánh sáng Adam
Perguson (“Tiểu luận về lịch sử xã hội công dân”, 1767),
người đã coi việc triển khai một “nhà nước thương mại” như
là một cách để thay đổi trật tự phong kiến mục nát và tăng

cường quyền tự do của cá nhân. Trong khi Perguson không
vạch một đường ranh giối giữa nhà nước và xã hội, thì nhà
triết học người Đức G. w . F. Hegel lại vạch ra sự phân biệt
này trong công trình Triết học pháp quyền (1827). Trong
công trình đó, Hegel coi xã hội công dân là một giai đoạn
trong quan hệ biện chứng giữa hai mặt đối lập: tức là giữa
đại cộng đồng là nhà nưốc vối tiểu cộng đồng là gia đình.

Sau đó đến Karl Marx, xã hội công dân trở thành cơ sở cho
xã hội tư sản. Đồng thời xuất hiện một xu hướng mở rộng
khía cạnh kinh tế trong quan niệm của Marx để thu nạp cả
các khía cạnh văn hoá, xã hội và chính trị, coi xã hội công

128