Page 325 - Các Chuyên Đề Về Nguy Cư Sức Khỏe

Ngành sâu có đặc điểm là động mạch cùng nên chịu áp lực cao, đặc biệt 2

nhánh động mạch là động mạch Heubner (nhánh của động mạch não trước) và

động mạch thể vân ngoài gọi là động mạch Charcot (nhánh của động mạch não

giữa), rất dễ vỡ mạch gây chảy máu não khi huyết áp cao.

Hệ động mạch cảnh trong cấp máu cho mỗi bên bán cầu, nên khi bị tổn

thương biểu hiện lâm sàng là các triệu chứng ỏ bên đối.

- Hệ thống động mạch sống nền: cấp máu cho thân não, tiểu não, mặt dưới

thùy thái dương và thùy chẩm. Động mạch đốt sông thân nền chỉ có một,

nên tưới máu cho cả hai bên, khi bị tổn thương triệu chứng có thể lan tỏa

cả hai bên.

- Hệ thống vòng nối: có 3 hệ thống vòng nốì chính:

+ Vòng nối thông các động mạch lớn trưốc não: động mạch cảnh trong,

cảnh ngoài và động mạch đốt sông.

+ Vòng nối hai bên bán cầu là đa giác Willis, có vai trò chủ yếu trong

việc lưu thông giữa các động mạch não.

+ Vòng nốì quanh vỏ não: nối thông các nhánh nông của các động mạch

trên bề măt vỏ não.

Trong điều kiện bình thường, các vòng nối hầu như không hoạt động, chỉ

khi có tổn thương tắc mạch, máu có thê được bù lại qua vòng nốì. Tuy nhiên, sự

tưới máu bù còn phụ thuộc vào một sô' yếu tô" khác như tình trạng mạch máu,

cung lượng tim, huyết áp... Đặc biệt là cấu trúc giải phẫu của đa giác Willis.

Cấu trúc giải phẫu của đa giác Willis có vai trò quan trọng trong nhồi máu não

diện rộng. Một sô' tác giả cho rằng nếu động mạch thông trưốc và động mạch

thông sau quá nhỏ thì nhồi máu não có thể xảy ra ở khu vực cấp máu của động

mạch não giữa và động mạch não trước; nếu động mạch thông trước có kích

thước nhỏ còn động mạch thông sau lại có kích thước lón thì nhồi máu có thê

xảy ra toàn bộ bán cầu; hoặc động mạch thông sau lại xuất phát trực tiếp từ

động mạch cảnh trong thì có thể gây nhồi máu não đồng thời cả 2 khu vực thuộc

động mạch não giữa và động mạch não sau nếu động mạch cảnh trong bị tắc.

1.4.2. Đặc điểm sinh lý tuần hoàn não

- Lưu lượng tuần hoàn: ở người lốn lưu lượng máu qua não tương đối ổn

định là 55 ml /lOOg não /phút, do được điều hòa bởi các cơ chế sau:

+ Điều hòa bởi hiệu ứng Bayllis. Cơ chế điều hòa này sinh ra từ cơ trơn

thành mạch tùy thuộc vào huyết áp lòng mạch: khi huyết áp trung

bình trong khoảng 60 - 150 mmHg, nếu có sự thay đổi vể huyết áp,

mạch máu não tự co (khi tăng huyết áp) hoặc giãn (khi huyết áp

giảm) nhằm duy trì một lưu lượng máu ổn định. Khi huyết áp trung

bình thấp hơn 60 mmHg hoặc cao hơn 150 mmHg, cơ chế tự điều hòa

này sẽ mất tác dụng, lưu lượng máu lên não phụ thuộc vào huyết áp

động mạch

325