Page 204 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

. Các dại công thẩn trong lịch sử Việt Nam 205

hàm Đông các Đại học sĩ, rồi lãnh chức Kinh lược sứ Nam Kỳ.
Trong thời gian này, ông có công lập được nhiều đồn điền, khai
khẩn đất hoang, dân cư ở địa phưong được an cư lập nghiệp.

Thống lĩnh quân sự chống Pháp
Năm Mậu Ngọ (1858), tàu chiến Pháp đến uy hiếp Đà
Nằng, vua Tự Đức cử ông làm Quân thứ Tổng thống đại thần
trực tiếp chỉ huy quân đội chống lại. Với vũ khí tối tân, Pháp
đã uy hiếp và phá hủy một số lớn đồn lũy của Việt Nam, ông
bị triều đình giáng cấp nhưng vẫn lưu tại chức. Tuy nhiên, do
công cuộc kế hoạch phòng thủ của Nguyễn Tri Phưong chu
đáo nên quân Pháp không thể tiến lên đưọc*^’.

Năm 1859, Pháp đánh thành Gia Định, quân nhà Nguyễn
không rõ thưong vong nhung tan rã gần hết. Thành bị hạ, Hộ đốc
thành Gia Định là Võ Duy Ninh tự vẫn. Sau đó, Pháp đã cho phá
hủy thành Gia Định. Năm 18Ó0, Nguyễn Tri Phưong đuực sung
chức Gia Định quân thứ, Thống đốc quân vụ cùng Tham tán đại
thần Phạm Thế Hiển trông coi việc quân sự ở miền Nam.
Nguyễn Tri Phưong chủ trưong huy động từ 15.000 đến
20.000 quân; nhưng không tập trung quân ở một noi, mà chia
thành ba đạo: một đạo chính đóng tại đồn Phú Thọ, chỗ quân
thứ Gia Định hiện đóng; một đạo đóng ở phủ hạt Tân An; một
đạo đóng ở tỉnh hạt Biên Hòa. ông hạ lệnh phòng thủ các
đường sông, ngòi lớn nhỏ, vừa đánh và giữ, dần dần đắp thêm
đồn lũy tiến sát đến chỗ địch đóng quân. Trang bị cho quân
đội cần từ 20 đến 30 cỗ sủng loại lớn, đường kính nòng từ 2
tấc 9 phân trở lên. Do không nắm vững tình hình quân sự và
chính trị của Pháp, Nguyễn Tri Phưong đã chủ trưong xây
dựng đại đồn Chí Hòa (về sau người Pháp gọi là'Kỳ Hòa) để
bao vây, bức rút quân Pháp. Tuy nhiên, sau vào ngày 25 tháng

’ Trần Trọng Kim, Việt Nam sử lược, Chương 7.