Page 202 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

. Các đại công thần trong lịch sứ Việt Nam 203

PHỤ CHÍNH ĐẠI THẦN

NGUYỄN TRI PHƯƠNG

Nguyễn Tri Phương (1800-1873) là một đại danh thần
thời nhà Nguyễn, ông là vị Tổng chỉ huy quân đội triều đình
Nguyễn chống lại quân Pháp xâm lược lần lượt ở các mặt trận
Đà Nằng (1858), Gia Định (1861) và Hà Nội (1873).
Nguyễn Tri Phương tên cũ là Nguyễn ván Chương, tự
Hàm Trinh, hiệu là Đồng Xuyên, sinh ngày 21 tháng 7 năm
Canh Thân (tức 9-9-1800)*", quê làng Đường Long (Chí Long),
xã Chánh Lộc, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên.
Ông xuất thân trong một gia đình làm ruộng và nghề thợ
mộc. Nhà nghèo lại không xuất thân từ khoa bảng nhưng nhờ
ý chí tự lập ông đã làm nên công nghiệp lớn.

Năm Quý Mùi (1823), vua Minh Mạng đề bạt ông hàm
Điển bộ (Bí thư ở Nội điện), năm sau thăng Tu soạn, rồi Thừa
chỉ ở Nội các, hai năm sau thăng Thị độc, Thị giảng Học sĩ,
năm 1831 thăng Hồng Lô tự khanh.
Năm 1832, ông được sung vào phái bộ sang Trung Quốc về
việc thương mại. Năm 1835 ông nhận lệnh vua Minh Mạng vào
Gia Định cùng Trương Minh Giảng bình định các vùng mói khai
hoang. Việc thành công ông được thăng hàm Thị lang.
Năm 1837, ông bị triều thần dèm pha, nên bị giáng xuống
làm thơ lại ờ bộ Lại. Cuối năm, ông được khôi phục hàm Chủ
sự, sung chức Lang trung. Năm sau ông thăng Thị lang bộ Lễ,
năm 1839 thăng hàm Tham tri, làm việc ở Nội các.
Năm Canh Tý (1840), ông đuục bổ làm Tuần phủ Nam

' Có sách chép năm 1779.