Page 56 - Bí Mật Toán Học

Thời gian di chuyển qua lại của thuyền khi nước

tĩnh và nước động có bằng nhau không?

Vói tốc độ không đổi, thòi gian khi thuyền máy di chuyển qua lại
một lần trong nước tĩnh và trong nước động có như nhau không? về vấn
đề này, có người trả lòi: "Thời gian di chuyển của hai lần này là nliư
nhau. Bởi vì, khi nước chảy, thuyền lúc đi bị ngược dòng, tốc độ bị giảm;
khi quay lại thì xuôi dòng, tốc độ sẽ tăng; vì vậy thời gian lâu khi thuyền
ngược dòng và thòi gian nhanli khi thuyền xuôi dòng sẽ bù trừ cho nhau,
như vậy chẳng phải là bằng vói thòi gian khi thuyền đi và về trên mặt
nước tĩnh hay sao?".
Nếu chúng ta không tính toán một cách kĩ càng, mà chỉ dựa vào
kiến thức phổ thông và sự suy đoán thì ta sẽ có đáp án như trên. Thế
nhưng đáp án chúìh xác lại không phải vậy. Chúng ta túih toán một
chút là có thể biết.
Giả thiết, độ dài một chiều của mặt nước là 50 dặm, vận tốc của
thuyền là 20 dặm/giờ.
Cũng vói lộ trình lìhư thế, khi nước chảy xiết, giả sử vận tốc của
dòng nước là 5 dặm/1 giờ đồng hồ, vận tốc của thuyền máy vẫn là 20
dặm/ 1 giờ đồng hồ, vậy thì khi thuyền đi ngược dòng nước, thòi gian
cần tiêu hao là 50/(20-5) = 3,3 giờ đồng hồ, khi thuận chiều dòng nước
thòi gian cần để thuyền máy đi hết quãng đường là 50/(20+5) = 2 giờ
đồng hồ.
Như vậy khi vận tốc dòng nước là 5 dặm/ 1 giờ đồng hồ, thòi gian
mà thuyền mcáy cần để cả đi và về là 3,3 + 2 = 5,3 giờ đồng hồ.
Từ kết quả tính toán nói trên cho thấy: khi nước chảy vói một vận
tốc nhất địnlì, vói một chiếc thuyền máy có tốc độ nhất định thì thòi gian
cần để thuyền đi và vẻ phải nhiều hon thòi gian khi thuyền cũng đi một
đoạn đường như vậy trong nước lặng.
Hon nữa qua tính toán cũng cho thấy nếu dòng nước chảy càng
mạnh thi thòi gian mà thuyền cần để đi và về càng nhiều.

5 6 -