Page 91 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

mà thôi; Tường, Nhiêu, Xã, Cai... nhưng rất hấp
dẫn đối với dân làng. Cho nên có tục khao vọng tốn
kém ở khắp nơi. Khao vọng chỉ có mục đích khẳng
định diện mạo của con người ăn khao trước làng xã
vá từ nay mọi người phải đối xử với anh ta theo
diện mạo mới của anh ta.
Ngoài cái tổ chức chính liên quan tói chính quyền,
các tổ chức khác cũng cấp diện mạo cho những người
chịu trách nhiệm chính của tổ chức của mình: ta
thấy trong nông thôn có trưởng giáp, những ngưòi
cầm đầu các hội tư văn, tư võ, các phường,v.v... Đặc
biệt những người được triều đình cấp cho các học
vị (Cử nhân, Tiến sĩ...) hay các phẩm chất rất có
uy tín. Và vì là do triều đình cấp cho nên uy tín
của họ vượt ra ngoài phạm vi một xã.
về m ặt tín ngưỡng, chế độ thờ cúng tổ tiên mà
ta sẽ xét riêng bởi tầm quan trọng của nó về văn
hóa, cung cấp cho các tộc trưởng, các trưởng chi
một diện mạo riêng. Như vậy là trong xã hội Việt
Nam xưa, câu chuyện diện mạo là rất phổ biến.
3. Trong một xã hội có tổ chức cao, con người
phải có diện mạo phân biệt mình với những người
khác. Chính diện mạo tạo nên sự gắn bó hữu cơ
giứa các thành viên trong một xã hội, khiến xã hội
có người trên kẻ dưới, người làm việc này kẻ làm
việc khác, có sự hưởng thụ khác nhau và những
bổn phận khác nhau. Dĩ nhiêsii diện mạo một người
thay đổi và chính sự phấn đấu để thay đổi diện
mạo là một động lực rất mạnh làm xã hội thay đổi.

93