Page 352 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

(1) Bốn Thánh Bà, giúp việc bốn Thánh Mau.

(2) Mười ông Hoàng. Có truyền thuyết cho đó
là các con trai của Bát Hải Đại Vương hồ Động
Đình. Nhưng trong các bài văn chầu và theo truyền
thuyết đó đều là những người có công đánh giặc
hoặc khai phá đất đai. ông Hoàng N hất là tướng
của Lê Lợi. ông Hoàng Đôi là người Dao có công
chống giặc, bảo vệ dân, còn ở Thanh Hóa lại là quan
lớn Triệu Tường có công khai phá đất đai. ông Hoàng
Ba hay Bơ thờ ở đền Lành (Hà Nam) lả một thủy
thần có công đánh giặc, ông Hoàng Lục là tướng
Trần Lưu có công đánh giặc Minh, ông Hoàng Bảy
hay ông Hoàng Bảo Há bảo vệ Yên Bái. ông Hoàng
Bát người Nùng, ông Hoàng Mười là viên quan Nghệ
An, thờ ở Ben Thủy. Các ông đều giao du rộng,
thích thơ văn, thậm chí đa tình.

(3) Mười hai cô tiên là thị nữ các Thánh Mau.
Cô cả là thị nữ Thánh Mầu Thượng Thiên. Cô Đôi
là thị nữ Thánh Mẩu Thượng Ngàn. Cô Ba hay Cô
Bơ thuộc thủy phủ có thể chữa bệnh hay gây bệnh.
Tùy theo nơi thờ từng địa phương, người ta nói Cô
Bé Đắc Lệ, Cô Ban Đường, Cô Thác Bờ, Cô Chín
Giếng, Cô Đồng Mỏ...
(4) Bốn cậu Quận phục vụ bốn Thánh Mẩu.

(5) Rất nhiều các cô Bé và cậu Bé chết dưới 10
tuổi sống cạnh các cô Tiên, giúp việc các ông Hoàng.
Nhưng trong Hầu Bóng thường chỉ có Cậu Bơ (Ba)
và Cậu Bé nhập vào người đồng mà thôi.

354