Page 88 - AllbertEstens

dãn thời gian dựa trên việc đo độ dịch chuyển tần số của bức xạ

phát ra từ một nguồn chuyển động (hiệu ứng Doppler tương đối

tính). Lần đầu tiên, việc đo độ dịch chuyển này đã được thực

hiện bởi H. E. Ives và G. R. Stilwell (1938, 1941) từ vạch Hß cùa

một chùm nguyên tử hyđrô chuyển động với tốc độ V = 0,002c và

0.0045c; sau đó bởi một sô" tác giả khác như G. Otting (1939), H.

1. Mandelberg và L. Witten (1962), A. Olin và các cộng sự

(1973)... Kết quả trong công trình của nhóm Olin về [(Yquansát -

l)/(ylýthuyết - 1)] - 1 đạt độ chính xác cỡ 1,75 X 10'2.

Một kiểu thí nghiệm khác kiểm tra sự dãn thời gian là thí

nghiệm đo thời gian sổng của các hạt cơ bản. Thí nghiệm đầu

tiến kiểu này đã được B. Rossi và D. B. Hall thực hiện vào năm

1941 với các muyon trong khí quyển ở hai độ cao chênh nhau

1624m. Những thí nghiệm sau đó đã sử dụng các pion mang

điên trong máy gia tốc. Thí nghiệm mối hơn sử dụng các muyon

tương đối tính cao (v = 0,9994c, Y « 30) trong vòng tích luỹ

muyon của CERN (J. Bailey và các cộng sự, 1977, 1979) đã xác

nhận sự dãn thời gian đạt tới mức 0,1%-

Hiệu ứng Môssbauer được khám phá năm 1958 cho phép

thực hiện sự phân tích phổ vối độ phân giải rất cao cũng đã

được áp dụng để kiểm tra sự dãn thòi gian. Thí nghiệm đầu tiên

đã được R. V. Pound và các cộng sự tiến hành từ năm 1960

nhằm đo độ dịch chuyển Doppler theo phương ngang đốỉ với các

vật thể vĩ mô chuyển động với tốc độ 1 km/s thực hiện được

trong phòng thí nghiệm. Các kết quả quan sát phù hợp với lý

thuyết ở mức 3%. Các thí nghiệm cải tiến sau đó đã cho phép

nâng cao độ chính xác lên rất nhiều, tối hàng trăm bậc.

Vào những năm 1970, sự ra đòi của lade màu, dải hẹp,

điểu hưỏng được đậ gây nên một cuộc cách mạng trong phổ học

nguyên tủ và phân tử. Kỹ thuật này cũng đã được sử dụng để

kiểm tra tiên đoán về sự dãn thòi gian. Thí dụ, J. J. Snyder và