Page 395 - AllbertEstens

chúng một cuộc đốỉ thoại rất gần gũi. Để minh họa "nguyên lý

NOMA" (Non-Overlapping Magisteria: Nguyên lý không trùm

lên nhau) của ông, Gould đã sử dụng ẩn dụ nưóc và dầu: Hai

yếu tô" này không trộn vào nhau, nhưng chỗ tiếp xúc giữa chúng

thì rất chặt chẽ. Các đường viền phân cách của chúng có dạng

phức tạp và di động vì dầu có thể "di chuyển" trong khoảng

không gian tạm thời bị nước chiếm chỗ và ngược lại.

Thật là sai lầm, những người đi theo một mô hình thứ hai

gọi là "thuyết phù hợp" thì vặn lại: Các dữ liệu khoa học có thể

phục vụ trực tiếp cho thần học. Các khái niệm được rèn dũa bỏi

hai lĩnh vực này có thể tương ứng với nhau - "phù hợp" - theo

từng cặp một. Chẳng hạn như Big Bang (Vụ Nổ Lớn) và sự Sáng

tạo có thể ảnh hưởng qua lại rất có kết quả.

Biến thể của 'Thượng đế người lâp chỗ trống"

Nhưng mô hình thuyết phù hợp đặt ra nhiều câu hỏi,

trước hết là về nhận thức luận. Phải chăng cùng một khái niệm

- sáng tạo chẳng hạn - có thể có những ý nghĩa rất khác nhau

trong các truyền thống tôn giáo, và trong ngôn ngữ của các nhà

khoa học đã gán cho nó một nghĩa kỹ thuật và làm việc chính

xác ?

Ta có thể nhận ra sự yếu kém này vói biến thể của ’’thuyết

phù hợp" gọi là "Thượng đế người lấp chỗ trông". Thí dụ: Vì các

nhà khoa học không có một lý thuyết nào để mô tả sự tiến hóa

của vũ trụ vào những lúc đầu tiên tiếp sau Big Bang cho nên

người ta đã gán giai đoạn này cho sự Sáng tạo thần thánh.

Thượng đế không mang lại chỗ này một yếu tô' giải thích nào.

Thượng đế chung quy cũng là một nguyên nhân vật lý đơn giản

như các nguyên nhân khác. Thượng đế mất tính thần thánh vì

Thượng đế trỏ thành một yếu tô" của thế giới vật chất...

393