Page 370 - AllbertEstens

không gian, và sự xác định chuyển động của hạt tại mọi thời

điểm. Lý thuyết trường lượng tử là một công trình toán học

tuyệt vời, những tiên đoán mà nó cho phép [rút ra] đểu chính

xác, song đó là những tiên đoán thống kê, những xác suất. Và

càng ngày, đông cứng lại thành giáo điều trừu tượng, nó lại

càng miệt mài với những tương tự triết học, với những mở rộng

chủ quan. Trong bài viết cho Louis de Broglie, physwien et

penseur mà chúng tôi đã nói ở trên, Schrödinger đã đi đến chỗ

nói rằng đó là /hột "sự giải thích siêu việt gần như có tính chất

tâm thần" về hiện tượng sóng.

Mặt khác, đâu phải là không nguy hiểm nếu như trong

khoa học, ta lại có cái thái độ dứt khoát cấm đoán việc tìm kiếm
•
•
♦ * •
một sự đi vào chiều sâu, thậm chí có một sự xét lại, mà kết cục
■ • * • m m m * 9
có thể xảy ra ? Tại sao, trong hàng trăm thí dụ, ta lại không

nghĩ đến thiên tài Lagrange đã thuyết phục vào cuối thê kỷ

XVIII rằng Newton đã thật sự điều chỉnh cơ học thiên thể và sẽ

là vô ích nếu theo đuổi việc nghiên cứu về vấn đề này ?

Nói tóm lại, tại sao ta lại lấy sự không xác định

(indétermination) thực nghiệm xem là bằng chứng về tính bất

định (indéterminisme) có tính chất bản chất của Tự nhiên ?

Tất cả những điều nói trên đây đã đưa Louis de Broglie

tối mục đích cơ bản của ông: tìm "một hình ảnh rõ ràng và tổng

hợp về sự kết hợp sóng - hạt tuân thủ cái đã là cốt yếu trong

khái niệm cổ điển của hai thực thể này” [5].

Như vậy, dần dần ông đã quay trở lại với lý thuyết

nghiệm kép của ông, hoàn thiện nó, mỏ rộng nó. Ý định vẫn còn

là một câu hỏi trong cuốn sách nhỏ La physique quantique

restera-t-elle indéterministe? (Phải chăng vật lý lượng tử mãi

mãi là có tính bất định) ra đời tháng Năm năm 1953 (Gauthier-

Villars). Nhưng các thông báo ngắn trong Comptes rendus từ 14

tháng Giêng năm 1952 đã có nhan đề: Sur la possibilité d' une

368