Page 240 - AllbertEstens

siêu đốỉ xứng). Quả vậy, nếu lý thuyết dây đúng, tự nhiên phải

có một tính chất đặc biệt, tính siêu đốĩ xứng. Và nếu như tự

nhiên là siêu đốỉ xứng thực sự, thì mỗi hạt mà chúng ta đã biết

phải có một hạt đốỉ tác nặng hơn hạt đó nhiều. Những đối tác

siêu đổi xứng này hôm nay chưa phát hiện được, song sẽ phải

xuất hiện trong các thế hệ máy gia tốc hạt sắp tối.

L. R.: Vậy nếu như người ta không quan sát được các

sparticule thì điều đó có nghĩa là lý thuyết dây không đúng ?

B. G.: Tôi rất muôn có thể nói vối ông là vâng ! Song đáng

tiếc là lý thuyết ỏ tình trạng hiện nay không phải là có thể thử

sai được (falsifiable). Nói cách khác, việc phát hiện các

sparticule sẽ là một dấu hiệu rất khích lệ song cũng chỉ thế thôi.

Quả thật vẫn chưa có sự tiên đoán xác chứng, nghĩa là tiên đoán

có khả năng làm mất hiệu lực hoặc xác nhận lý thuyết siêu dây.

Nhưng chúng ta chó quên rằng đó là một lý thuyết trẻ, còn đang

phát triển và, trái vói các lý thuyết vật lý lớn khác, đang tấn

công vào các quy mô không gian hoàn toàn xa lạ với kinh

nghiệm của con ngưòi.

L. R.: Có rất nhiều nhà lý thuyết dây hiện đang quan tâm

đến những hệ quả trong vũ trụ học. Ta có thể nghĩ rằng các xác

nhận thực nghiệm sẽ diễn ra ở lĩnh vực này hay không ?

B. G.: Vũ trụ học quả là đang đem đến cho chúng ta một

phạm vi mới các tiên đoán khả dĩ và tôi tin rằng hướng đi này sẽ

có một vai trò quan trọng đối vối các nhà lý thuyết dây trong

mười năm tới. Ngưòi ta có thể nghĩ rằng do sự nở rất nhanh của

Vũ trụ ngay sau Big Bang, một ngành vật lý hoạt động ở quy

mô rất bé có thể sẽ để lại một dấu vết có thể quan sát được ỏ các

quy mô vật lý thiên văn. Ví dụ, Vũ trụ đang tắm trong một biển

"bức xạ phông vũ trụ" được phát ra khoảng 300.000 năm sau

Big Bang và người ta có thể ghi lại được. Hiện tôi đang tìm cách

xác định xem các hiện tượng được mô tả bởi lý thuyết dây có thể

238