Page 238 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

sớm sớm truyền cho thủy quân chở đầy các thuyền lương, thuận
gió giương buồm, ra thẳng cửa biển, đến vùng Biện Sơn mà đóng.
Quân bộ thì sửa soạn khí giới, gióng trống lên đường, lui về giữ núi
Tam Điệp. Hai mặt thủy, bộ liên lạc với nhau, giữ lấy chỗ hiểm
yếu, rồi cho người chạy giấy về bẩm vói chúa công... chò chúa công
ra, bấy giờ sẽ quyết chiến một phen cũng chưa muộn gì”. Đê Đại
Tư mã Ngô Văn sở yên lòng, Ngô Thì Nhậm rành rẽ bàn tiếp:
“Tướng giỏi thòi xưa, lường thê giặc rồi mới đánh, nắm phần thắng
rồi mới hành động, tùy theo tình thế thay đổi mà bày ra chước lạ.
Giông như đánh cờ, trước thì chịu thua ngưòi một nước, sau mới
được người ta một nước; đừng có đem nước sau làm nước trước, đó
là tay cao cờ. Nay ta hãy bảo toàn lấy quân lực mà rú t lui, không
bỏ phí mất một mũi tên. Cho chúng ngủ trọ một đêm, rồi lại đuổi
đi... Nếu có vì thê mà mắc lỗi, tôi sẽ xin bộc bạch với chúa công, thê
nào cũng được chúa công lượng xét...”1.
Lập luận sắc bén và tinh thần dám chịu trách nhiệm về kế lui
quân chô't giữ Tam Điệp của Ngô Thì Nhậm cuối cùng chinh phục
hoàn toàn các tướng lĩnh Tây Sơn. Sau đó, quân Tây Sơn đội ngũ
chỉnh tề kéo về nơi đã định. Cuộc rú t lui chiến lược đó hoàn thành
vào ngày 20 tháng 11 năm Mậu Thân. Từ nđi phòng ngự nghiêm
mật này, Đô đốc Nguyễn Văn Tuyết phi ngựa về Phú Xuân cấp
báo. Khi dẫn đại quân trên 10 vạn người đến Tam Điệp - Biện Sơn,
Quang Trung rất vừa lòng với những tôi trung và nói những ý nghĩ
của mình cho các tướng lĩnh ra đón nghe rằng: “ta nghĩ các ngươi
đểu là hạng võ dũng, chỉ biết gặp giặc là đánh, đến như việc tùy cơ
ứng biến thì không có tài. Cho nên, ta để Ngô Thì Nhậm ở lại đây
làm việc với các ngươi, chính là lo về điều đó. Bắc Hà mới yên, lòng
người chưa phục, Thăng Long lại là nơi bị đánh cả bcrn mặt, không
có sông núi để nương tựa... Các ngươi đóng quân trơ trọi ở đấy,

1. Ngô Gia Văn Phái: Hoàng Lê nhất thống chí, Nxb. Văn học, Hà Nội,
1987, tr. 159-160.

240