Page 120 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 120
Hà Đặc
Hà Đặc là một tù trưởng người dân tộc Tày, có công trong cuộc
kháng chiến chông Mông - Nguyên1. Ông vốn làm phụ đạo huyện
Phù Ninh (nay là thị trấn Phong Châu, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú
Thọ). Năm 1285, khi quân xâm lược Mông - Nguyên lần lượt bị
đánh bại ở Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương, Thoát Hoan phải
chui vào ông đồng rút chạy khỏi kinh thành Thăng Long. Đạo
quân Mông - Nguyên do Nạp Tốc Lạt Đinh chỉ huy tháo chạy
ngược theo sông Lô về Vân Nam, khi qua địa phận Phù Ninh
(thuộc tỉnh Phú Thọ) bị quân và dân địa phương do Hà Đặc, Hà
Chương chỉ huy chặn đánh.
Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Du binh giặc đến huyện Phù
Ninh, viên phụ đạo huyện ấy là Hà Đặc lên núi Tri Sơn cô thủ.
Giặc đóng ở động Cự Đà. Hà Đặc lấy tre đan thành những hình
người to lốn, cho mặc áo, cứ đến chiều tôi thì dẫn ra dẫn vào. Lại
dùi thủng cây to, cắm tên lớn vào giữa lỗ để giặc ngờ là sức bắn
khỏe xuyên suốt được. Giặc sợ không dám đánh nhau với Đặc.
Quân ta hăng hái xông ra đánh bại được giặc”2. Quân giặc bỏ chạy,
Hà Đặc cho quân truy đuổi. Quân của ông đuổi giặc đến A Lạp
(Quảng Nạp), bắc cả cầu phao qua sông, thì bị toán quân giặc đi
sau bất ngờ quay lại đánh. Chẳng may, ông bị trúng tên độc rồi hy
sinh. Sau ngày thắng lợi, vua Trần truy tặng Hà Đặc danh hiệu
cao quý. Nhân dân tưỏng nhớ ông đã có công trong sự nghiệp đánh
giặc cứu nưâc.
Hà Chương
Hà Chương là em ruột của Hà Đặc, cũng là một thủ lĩnh dân
binh người Tày có công trong cuộc kháng chiến chông Mông - Nguyên
lần thứ hai (năm 1285). Với khí thế “Sát T hát” của cả dân tộc được
1. Bộ Quốc phòng - Trung tâm Từ điển bách khoa quân sự: Từ điền Bách
khoa quân sự Việt Nam, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004, tr. 433.
2. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.n, tr. 56.
122
