Page 251 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

vo TRỤ VÀ HOA SEN

kinh khác nhau đồng bộ hóa với nhau, ta có cảm giác là
đã đưa ra một quyết định và cảm thấy thật nhẹ nhõm và
khoan khoái. Theo sơ đồ này, việc tôi quyết định không đi
xem phim nữa, không cứu một người đang lâm nguy hay
không giết một ai đó nữa cũng giống như việc tôi không
kiểm soát được nhịp đập của trái tim mình. Người ta đã
phải viện đến thuyết tiến hóa và chọn lọc tự nhiên của

Darwin để giải thích cho trạng thái kì lạ của thực tế này:
nếu như tôi có cảm giác tự chủ, có thể đưa ra các quyết
định và có tự do ý chí thì đó là bởi vì cảm giác được tự chủ
đóng một vai trò thuận lợi cho sự thích nghi của loài người
trong quá trình tiến hóa. Luận điểm này cũng có nghĩa tôi
chi là một con robot tự coi mình là động vật có suy nghĩ,
một robot mà quá trình tiến hóa cho nó ảo tưởng là có tự
do ý chí. Ý thức mà tôi rất đỗi tự hào đó chẳng qua chỉ là
một chức năng làm chứng đơn giản, một chiếc đèn báo
hiệu sáng lên ở cuối một chuỗi dài của quá trình điện hóa
trong não tôi. Tóm lại tự do ỷ chí không tồn tại. Tiếp tục
kiểu suy luận này cho tới tận kết luận logic của nó - điều
mà những ngưòá đưa ra giả thuyết này không làm - ta có
thể nói rằng nếu tự do ý chí không tồn tại, thì các khái
niệm như giá trị, trách nhiệm, phẩm hạnh, công lí và đạo
đức, cơ sở của xã hội con người và của nền văn minh, cũng
sẽ không tồn tại.
Những người chối bỏ sự tồn tại của tự do ý chí đều tự
mâu thuẫn mỗi khi họ muốn hành động và phát ngôn như
một người độc lập. Ngay cả việc tôi cố chứng minh thực

258