Page 16 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

Tôi là ai: sự hỢp lưu của ba nền văn hóa

K ế thừa truyền thống Nho giáo

Tôi được đắm mình rất sâu trong nền văn hóa Nho
giáo, không phải bị khắc sâu ở trường học, mà do sự thẩm
thấu cùng với vãn hóa Việt Nam và môi trường gia đình.
Bởi trước hết, Nho giáo là một triết lí sống, không phải do
giảng dạy mà do trải nghiệm. Những thành ngữ và các câu
trích dẫn lấy cảm hứng từ Nho giáo xuất hiện rất nhiều
trong ngôn ngữ hằng ngày cũng như trong văn học Việt
Nam. Những bài học về truyền thống Nho giáo được nhắc
lại không ngừng bằng những dòng ghi chép trên các bức
tường của các đền đài.
Từ nhỏ, tôi đã ý thức được mình là hậu duệ của chuỗi
dài các thế hệ nhà Nho. Mặc dù tôi không được học một
cách chi tiết sách vở truyền thống này tại trường, nhưng
những người đàn ông trong gia đình - cụ, ông, rồi tới bố
tôi - người thì làm quan, người là nhà Nho, tất cả đều thấm
nhuần sâu sắc tinh thần Nho giáo. Trong khoảng 10 thế
kỉ, tư tưởng Nho giáo, nảy sinh từ Trung Hoa khoảng thế
ki thứ 5 trước Công Nguyên, được du nhập vào Việt Nam
trong thời kì đô hộ của Trung Quốc cho tới tận thế ki 10, là
cơ sở trí tuệ và tư tưởng tạo nên nội dung chính thức của
các khoa thi tuyển quan lại Việt Nam xưa, dưới sự giám
sát của đích thần nhà vua. Từ năm 1075 đến đầu thế ki
20, khoa thi cuối cùng là vào năm 1919, những thanh niên
Việt Nam tài năng nhất klaông chỉ phải nghị luận về văn
học, đạo đức và chính trị mà còn phải làm thơ và viết các

T9