Page 19 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

vũ TRỤ VÀ HOA SEN

ngoài con người không thể là đạo chân chính. Bậc quân tử
chi cần biến đổi con người."
Nhân là đức tính tối thượng, nó vượt lên trên tất cả mọi
vinh dự. Không bao giờ đạt được ngay tức khắc mà cần
phải có sự cố gắng liên tục. Với bậc thầy, chỉ có tình yêu
nhân loại mới dẫn tới trở thành bậc quân tử. Người quân
tử cần phải có lòiag trắc ẩn và nhân từ đối với kẻ khác,
"đừng bao giờ làm điều mà ta không muốn người khác
làm với mình". Điều này giống với lời dạy nổi tiếng của
giáo lí Cơ Đốc-Do Thái. Bậc quân tử cũng cần phải là người
có tri thức, để luôn có thái độ đúng đắn trong mọi tình
huống của cuộc sống, và phải dũng cảm để hoàn thành
mọi nghĩa vụ của mình. Để làm được điều đó, bậc quân tử
cần phải hành động theo lễ. Từ này có ba nghĩa; tôn giáo,
xã hội và đạo đức, vừa để chỉ lễ nghi tôn giáo cũng như các
quy tắc cần tuân theo trong các quan hệ xã hội. Mỗi người
đều phải có tư thế chững chạc để không những tôn trọng
người khác mà còn tôn trọng chính bản thân mình. Mỗi
lời nói, hành động của người quân tử cần phải tuân theo
lễ. Có những quy tắc ứng xử cụ thể cần phải tuân theo
cho từng quan hệ xã hội: cách ứng xử vóá người trên và kẻ
dưới (vua và quần thần, hay quan với dân chẳng hạn), với

bạn bè, và trong nội bộ mỗi gia đình. Con cái phải nghe lời
người lớn tuổi và luôn hiếu thảo với cha mẹ. Theo Khổng
Tử, khi một xã hội tuân thủ theo lễ, mọi thứ đều sẽ tốt đẹp,
vì mọi người đều ở đúng chỗ của mình; "Tu thân, tề gia, trị
quốc, bình thiên hạ".

22