Page 94 - Việt Sử Kỷ Yếu

Họ Lý là cự tộc hào trưởng xứ Tiên Sơn. Lên ngôi, Công uẩn
tôn cha là Hiến Khánh vương, mẹ là Minh Đức thái hậu, phong
anh là Vũ Huy vương, chú là Vũ Đạo vương, con Vũ Huy vương
Trung Hiền làm thái uý. Có thuyết ông là con hoang, làm con nuôi
sư chùa Cố’ Pháp Lý Khánh Vân nên mang ho Lý là bây.
Lên ngôi cuôl năm 1009, cải nguyên là Thuận Thiên, niên
hiệu mới kế từ năm sau 1010. Đại xá thiên hạ. Phong Đào Cam
Mộc là Nghĩa Tín hầu và gả con gái trưởng An Quôc công chúa cho
Cam Mộc. Gia phong chức cho mọi người tôn phù, lưu dụng các
quan lại khác và cho giữ chức cũ. Có việc lập sáu hoàng hậu là
điều không hay.
DỜI ĐÔ VỀ THĂNG LONG - Lý Thái Tổ thấy đất Hoa Lư chật
hẹp, không thê mở mang làm nơi đô hội trung tâm chính trị,
văn hoá và kinh tê được, bèn rời đô ra thành Đại La, Hà Nội bây
giò. Đây là thành cũ của Cao Biền, tiện hình thế núi sông sau
trước, đâT rộng mà bằng phang, chỗ cao mà sáng sủa, dân cư
không khổ vì ngập lụt, muôn vật rất thịnh mà phồn vinh; khắp
nước là nơi hơn cả. Thực là chỗ hội họp của bôn phương, là nơi
thượng đô của kinh sư muôn đồi. Theo truyền thuyết, khi
thuyên vua đến, có rồng vàng hiện lên nên vua mới đối tên Đại
La thành Thăng Long. Đây là hước tiến lớn. Kinh đô Hoa Lư
xưa chỉ là nơi hiểm trở, tiện việc phòng thủ mà thôi. Nay đưa đô
ra nơi khoáng đạt, thuận tiện cho các công cuộc phát triển to lốn
về mọi mặt xã hội nước nhà.
VIỆC CAI TRỊ - Lý lên ngôi, xã thuế khóa 3 năm. Những người
mồ côi, goá bụa, thiếu thuế đã lâu, đều cho tha cả. Phóng thích tù
binh Ngoạ Triều bắt, cấp lương thực, quần áo, thuổc men, cho đưa
về quê cũ. Khiến trong nước những người trôK tránh trở về
nguyên quán làm ăn. Cấp tiền lụa cho các bô lão.
Đổi 10 đạo làm 24 lộ, châu Hoan, châu Ái làm trại. Đổi châu
Cổ Pháp làm phủ Thiên Đức, thành Hoa Lư làm phủ Trường Yên.
Dưới cấp lộ có huyện, hương. Có hạt gọi là phủ, dưới có châu.
Năm 1013, định lệ các thứ thuế:
1 - Chầm hồ ruộng đất.
2 - Tiền thóc vê bãi dâu.
3 - Sản vật núi nguồn các phiên trấn.
4 - Mắm muổi qua các quan ải.
5 - Sừng tê, ngà voi và các hương liệu.
6 - Các thứ gỗ và hoa quả đầu nguồn.

94