Page 77 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 77
phái. Làm vua, ai không muốn lutớc thái bình, thông nhất, tất nhiên
phai trừng trị kẻ chống dôì, nếu không dụ được chúng theo về.
Sử gia Lê Văn Hưu bàn (đại ý): Nam Tấn vương tha tội lỗi
cho Bình vương là nhân, dung cho Xương Ngập kiêu hơn là cung.
Đã nhân lại cung, chỉ vì không biết giữ mình cẩn thận, đến nỗi ở
ngôi không được lâu, dáng tiếc thay.
THẬP NHỊ SỨ QUÂN
Nam Tấn vương mất, ngôi vua đáng truyền cho con Thiên Sách
vương là Ngô Xương Xí. Nhưng thế lực nhà Ngô suy kém. Xương Xí
chỉ chiếm giữ được một vùng như mọi lực lượng cát cứ khác.
Từ khi Dương Tam Kha chiếm vị xưng vương, lòng người
không phục. Các thổ hào có quân đội hùng cứ mỗi người một
phương, chiếm giữ quận ấp, xung đột tranh giành ảnh hưởng, tiêu
diệt lẫn nhau. Một nưdc phân liệt chia thành nhiều giang sơn.
Quốc sử chép là Thập nhị sứ quân. Con số” 12 đây là không kể các
tù trương miền rừng núi và mấy thố hào ít nổi tiếng.
Mười hai sứ quan là:
1 - Ngô Xương Xí giữ Bình Kiều, nay là xã Bình Kiều phủ
Khoái Châu, Hưng Yên. Có thuyết Xương Xí chạy vào Nông CôKg,
Thanh Hoa, chiếm đất Bình Kiều, nay còn thành xưa ở xã Gia
Linh, huyện Triệu Sơn.
2 - Trần Lãm, người gôh Quảng Đông, xưng là Trần Minh
công giữ Bô' Hải khẩu, nay là xã Kỳ Bá huyện Vũ Tiên, Thái Bình.
Tại đây có đền thò, gần chợ Bo.
3 - Kiểu Công Hãn xưng là Kiều Tam Chế, giữ Phong Châu
huyện Bạch Hạc, Vĩnh Yên, cháu Kiều Công Tiễn. Nay còn dấu
thành ỏ xã Phú Lâm, huyện Bạch Hạc. Có sách chép là Kiều Trí
Hựu, thứ sử Phong Châu.
4 - Nguyên Khoan xưng là Nguyễn Thái Bình chiếm giữ
vùng Tam Đái (Bạch Hạc, Vĩnh Yên). Đất này còn gọi là Nguyễn
Gia Loan. Thành cũ còn dấu ở xã Vĩnh Mô, huyện Yên Lạc.
5 - Ngô Nhật Khánh, người họ đồng tông với Ngô vương,
xưng là Ngô Lãm công, chiếm giữ Đường Lâm (Phúc Thọ, Sơn
Tây). Có sách chép giữ Giao Thuỷ, nay thuộc tỉnh Nam Định.
6 - Đô Cảnh Thạc, nguyên là nha tưống của Nam Tấn
vương, từng muôn đitợc làm vua sau khi Nam Tân vvíơng mất,
tranh quyền hành không được, chạy về giữ Đỗ Động giang, xây
thành tự thủ ở xã Bảo Đà, huyện Thanh Oai, Hà Đông.
77
