Page 82 - Việt Sử Kỷ Yếu

Tiên Hoàng những năm về sau lại ham mê rượu chè, nay tiệc
mai yến, say sưa cùng bọn tiểu nhân.
Tháng 10 âl năm 979, Tiên Hoàng ăn yến ban đêm, say nằm
trong sân cung đình, bị chi hậu nội nhân Đỗ Thích giết, cùng với
Nam Việt vương Liễn.
Quốc sử chép: Đỗ Thích làm Đồng quan lại, đêm nằm ở trên cầu,
chợt thấy sao sa vào mồm, cho là điềm tôt, mới sinh tâm giết vua.
Việc bắt hung thủ rất ngặt. Đỗ Thích trốh nép ở trên máng
nước cung điện, qua ba ngày khát quá, gặp tròi mưa, lấy tay hứng
nước ucmg. Cung nữ trông thấy báo Nguyễn Bặc sai người bắt
chém giập nát xương và băm thịt ra từng mảnh.
Vê vụ Đỗ Thích thí cha con Tiên Hoàng có điều đáng ngò. Nói
là đê được làm vua thì vô lý: Một quan nhỏ, không có quân đội,
không có vây cánh lực lượng gì khác thì dù vua đã chết, đâu có ai
tôn mình lên thay đưực? Nếu không phải là y đã điên rồ khi làm
việc này thì tất phái là tay sai của người khác. Vậy ai là người chủ
mưu? Có thuyết Đỗ Thích là đầy tớ tay chân của Hạng Lang,
muôn báo thù cho chủ nên giết Liễn. Không may Tiên Hoàng thấy
biết đánh Thích. Thích chông đỡ mà ngộ sát vua. Theo thuyết
khác, chính người trong họ Đinh, muôL tranh quyền nên sai giết
vua. Điều này không chắc gì thật. Muôn tranh địa vỊ tất phải nắm
giữ một lực lượng mạnh có thế chông đốì với nhà đương đạo. Có
người nghi ngờ trong vụ này có tay Thập Đạo tướng quân Lê
Hoàn. Không rõ sự thật ra sao.
Tiên Hoàng không phòng bị đặt nhiều lần cửa và đặt hiệu
canh đê giữ kẻ gian phi. Vì lòng dục không cùng, việc đời không
bến. Không thể không phòng bị trước, nghĩ xa về sau. Tiên Hoàng
không giữ thân cho trọn là không làm hết nhân sự. (Phỏng theo lòi
sử gia Ngô Sĩ Liên).
Đinh Tiên Hoàng làm sứ quân 20 năm, làm vua 12 năm, thọ
56 tuổi. An táng ở sơn láng Mã Yên, thuộc Trường Yên.

PHÊ ĐẾ ĐINH TOÀN (TUỆ) (974 - 1001) làm vua 979 - 980
Định quôh công Nguyễn Bặc, ngoại giáp Đinh Điền cùng
d’hập Đạo tướng quân Lê Hoàn tôn Vệ vương Toàn (VNSL chép
Tuệ) lên làm vua, mẹ đẻ Toàn là Dương thị làm thái hậu.
Toàn nôi ngôi mới 6 tuổi. Lê Hoàn nhiếp chính, xưng là Phó
vương, nắm hết binh quyền, ra vào cung khuyết, tư thông bất
chính với Dương thị. Bọn Nguyễn Bặc, Đinh Điền và Phạm Hạp

82