Page 83 - Việt Sử Kỷ Yếu

(ngoại giáp cầm quân ngoài cõi) thây Hoàn lộng quyền, có ý muôn
thoán đoạt ngôi vua, cùng nhau cất quân chia làm thuỷ lục hai
đạo, tiến kinh đánh Hoàn. Hoàn chỉnh đôn binh sĩ đánh nhau với
Điền, Bặc ở Ái Châu. Điền, Bặc thua chạy, lại đem thuỷ quân ra
đánh. Hoàn nhân gió phóng hoả đô(t thuyền, chém Điền tại trận,
bắt được Bặc đem về kinh đô Hoa Lư kết tội đem chém. Phạm Hạp
rút quân về Bắc Giang bị Hoàn đem quân đuổi đánh, bắt sông
đem vê kinh giết đi.
Ngô Sĩ Liên hàn: Nguyễn Bặc giữ chức thủ tướng, Đinh Điền
là đại thần cùng họ Đinh, khơi nghĩa không phải là làm loạn, là
một lòng phò tá họ Đinh, đánh Hoàn không được mà chết, cái chết
ấy đáng chỗ.
Ngô Nhật Khánh, sứ quân Đường Lâm, người họ tôn thất
nhà Ngô, từng xưng là An vương. Tiên Hoàng dẹp yên, lấy mẹ
Nhật Khánh làm một vị hoàng hậu, em gái Nhật Khánh làm vỢ
Liễn, lại gả con gái cho Nhật Khánh, mưu sự giập hết lòng oán
vọng, nhưng Nhật Khánh vẫn bất bình, bỏ chạy sang Champa,
đuối vỢ. Khi nghe tin Tiên Hoàng mất, dẫn vua và binh thuyền
Champa hơn ngàn chiếc về muôn đánh chiếm thành Hoa Lư, qua
cửa biến Đại Ac (sau đổi là Đại An, nay thuộc xã Quần Liêu, Nam
Định. Tiểu Khanh tức Tiểu Ác cũ là Cửa Càn ở phía nam cửa Đại
An), đêm gặp gió bão lớn đánh đắm thuyền. Nhật Khánh và nhiều
người Chăm chết đuôi. Vua Champa may thoát chạy đưỢc về nước.
Bấy giò bên Trung Quôh, Tống Thái Tông nghe tin Tiên
Hoàng mất, tự quân còn trẻ dại, đại thần đánh giết nhau, muôK
thừa cơ hội sai quân sang đánh chiếm đất nước ta, theo đề nghị
của tri ưng Châu Hầu Nhân Bảo. Có Lư Đa Tốn bàn phải cấp tốc
tiến binh khi bên An Nam không ngờ mà đánh mạnh mới thắng
lợi. TôKg Thái Tông cử Hầu Nhân Bảo và các tướng Tôn Toàn
Hưng, Khích Thủ Tuấn, Trần Khâm Tộ, Thôi Lượng, Lưu Trừng,
Giả Thực, Vương Soạn, dẫn 3 vạn quân thuỷ bộ sang xâm lược.
Trấn thủ Lạng Châu nghe tin quân TôKg sắp sang, phi về
báo triều. Dương thái hậu cử Lê Hoàn chọn dũng sĩ đế chôKg cự,
cho Phạm Cự Lượng làm đại tướng. Phạm Cự Lượng, người Nam
Sách Giang, em Phạm Hạp. Khi đang bàn kế hoạch xuất quân, Cự
Lượng cùng với các tướng quân đều mặc đồ nhung phục, đi thắng
vào trong phủ, bàn với mọi người rằng: Thưởng người có công, giết
kẻ không theo mệnh lệnh và kỷ luật hành quân. Nay chúa thượng
trẻ thơ, chúng ta dù hết sức liều chết chống kẻ địch bên ngoài,

83