Page 36 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 36
mất rồi, quân Hán kéo lên vây đánh ông ở mặt sau. ông bị thua,
tử trận. Tại xã cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, Hải Dương, nay còn có
đền thờ.
Cao Doãn, chồng bà Nguyễn Đào Nương, tử trận gần cửa
sỗng Hát.
Định LưỢng, chồng bà Phùng Thị Chính, chết trong đám
loạn quân ở khu vực Sơn Tây.
Đô Dương trấn thủ hai quận cửu Chân và Nhật Nam.
Tam Quang, phó trấn thủ quận Nhật Nam.
Hai ông này sau hị Mã Viện vào đánh, chông chọi lại mãi
không nổi, sau phải chịu hàng.
PHỤ LỤC
L.ỜĨ .MÃ VIỆN
Hán có chép lòi Mã Viện (đại ý) rằng: Em trai ta là Thiếu
Du thitờng nói: Người ta ăn ngày không qucá ba bữa cơm, mặc
không quá ba manh áo. Sông chi’ cần sao khỏi đói rét, được no ấm
là đủ rồi.
Là nên công nghiệp to lớn mà chi? Em chỉ muôn làm tiểu lại,
cưỡi con ngựa yếu, là đủ. Làm nên công nghiệp to lớn thì phải lao tâm
trí, tổn tinh thần, tự mình làm khổ cho mình thôi. Ta (lòi Mã Viện)
không cho lòi ấy là phải. Nhưng khi đi chinh nam, bị vây bên hồ Lãng
Bạc, trông đợi hậu quân đến cứu viện mãi không thấy. Dưới trướng
quàn sĩ xôn xao. Nhìn ra chung quanh toàn sơn lam chướng khí. Một
con ó từ trên cao sa xuôhg đất mà chết. Lòng ta buồn rời rỢi. RâV giờ,
nghĩ lại mới thấy lời em ta không phải là vô lý,
Xem sự kiện này thì thấy rằng; (ịuân đội bà Trưng đã chiến
đấu mãnh liệt lắm. Điêu sử cũ nói “Nữ nhi chông với anh hùng
được nao", quân của bà là quán ô hỢp, gặp quân Hán thì sớm tan
vỡ, là không đúng, sở dĩ vẫn bị thua là vì hoả lực địch quá mạnh.
Mà Mã Viện phải vất vả lắm mới thắng nổi. Sau khi bà khuất, còn
phải gần cả năm mới bình định xong Giao Chỉ, qua năm sau mới
đánh vào cửu Chân và Nhật Nam, cũng phải lâu lâu mới xong.
KỶ THUỘC ĐÔNG HÁN (LẦN SAU)
Quốc thông vừa phục hồi, sớm bị tan vỡ, đất nước ta lại bị đặt
dưới ách đô hộ triều Đông Hán. Quan lại người Hán sang lần này
cũng như trước kia, đều tham bạo, có phần lại tệ hơn, bơi các
huyện lệnh hầu hết là người Hán do triều đình nhà Hán bổ dụng.
36
