Page 217 - Việt Sử Kỷ Yếu

KỶ NHÀ HÕ (1400 - 1407)

HỔ QUÝ LY

Niên hiệu: Thánh Nguyên 1400

Tháng 2 âl năm 1400, Quý Ly lên ngôi, đổi quốc hiệu là Đại
Ngu. Đặt chức liêm phóng sứ ở các lộ, mở khoa thi thái học sinh
(Nguyễn Trãi và Bùi ưng Đẩu đỗ khoa này), đặt ra kho thương
bình, cấp tiền giấy cho các lộ đóng thóc chứa vào kho. Đe ra uy, sai
Đỗ Mẫn và Hồ Tùng đem thuỷ lục quân 15 vạn đi đánh Champa.

HỔ HÁN THƯONG 1401 -1407
Niên hiệu: Thiệu Thành 1401 - 1402,
Khai Đại 1403 - 1407

Làm vua được mấy tháng, Quý Ly truyền ngôi cho con là Hồ
Hán Thương, lên làm thái thượng hoàng, vẫn giữ quyền chính.
Quý Ly không lập người con lớn Hồ Nguyên Trừng có tài cán hơn,
mà lại lập con thứ, do Hán Thương là con Huy Ninh công chúa,
cháu ngoại Trần Minh Tông, để tiện trình bày với nhà Minh rằng
cháu ngoại lên cầm quyển thay thê nhà Trần.
VIÊC CAI TRI TRONG N ư ớc - Quý Ly đặc biệt sửa sang việc võ bị,
định sô" quân nam, bắc ban, chia ra làm 12 vệ, mỗi vệ 18 đội, mỗi đội
18 người. Đại quân có 30 đội; trung quân, 20; doanh, 15; đoàn, 10 đội.
Đặt đại tướng thống Bnh các quân. Quý Ly hằng mong có được trăm
vạn quân để’ đánh giặc bắc. Sai lập sổ hộ tịch để tiện việc bắt lính, về
mặt thuỷ, đóng những thuyền lớn, trên có sàn đi, dưới để cho người
chèo chống, tiện cho việc chiến đấu. ơ các cửa biển và những chỗ yếu
trong sông lớn, đều bắt lấy gỗ đóng cọc để giữ giặc. Quý Ly chỉnh đốh
hàng ngũ quân đội, chê tạo vũ khí, lập kho chứa lương thực. Lại cấm
dân uổng rượu, dành gạo dùng nuôi quân.
Về tài chính, có việc đánh thuế vào các thuyền buôn bán,
tăng thuê điền, định lại thuê thân nhiều ít tuỳ theo sô ruộng đất
có đưỢc. Người không có tài sản và cô nhi quả phụ được miễn.
Về việc học hành, thi cử, đặt thêm kỳ thi toán pháp.
Về y tế, đặt ra y tỳ coi việc nước thuốc thang.
Quý Ly định quan chế và hình luật Đại Ngu, sửa sang đường
xá từ Tây Đô đến Hoá Châu, dọc theo đường đặt các trạm, gọj là
đường thiên lý.
217