Page 222 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 222
Trong những người ra hàng giặc chỉ có rất ít mưu phục Trần.
Phần đông là bọn cd hội, cặn bã xã hội, theo giặc kiếm cơm áo,
mưỢn tiếng phục Trần để khỏi mang tiếng xấu.
Dù sao cũng phải thừa nhận rằng: Bấy giờ lệnh tiêu thổ kháng
chiến không được dân chúng thi hành triệt để, người tuân theo, người
không nên giặc tiến quân đưỢc khá mau chóng, nhất là chúng không
bị những toán quân du kích nhẹ nhàng lanh lợi quấy phá.
TRẬN MỘC PHÀM GIANG - Thua trận ở Đa Bang, Hồ Nguyên
Trừng rút binh thuyền về theo dòng sông Hồng, đóng quân ở
Hoàng Giang, khúc sông thuộc huyện Nam Xang, nay là phủ Lý
Nhân. Tháng 2 âl năm 1407, Mộc Thạnh đem thuỷ lục quân cùng
tiến lên đến hạ trại ở sông Mộc Phàm (ở làng Mộc Phàm, huyện
Phú Xuyên, tiếp vói Hoàng Giang). Hồ Nguyên Trừng đem 300
chiến thuyền ra đánh. Quân Mộc Thạnh ỏ hai bên bờ sông đánh
úp lại. Nguyên Trừng thua chạy, lui về giữ cửa biển Muộn Hải
(cửa sông Hồng thuộc huyện Giao Thuỷ, Nam Định, nay đã bị
lấp). Quý Ly, Hán Thương đều rút về Thanh Hoa. Bọn Hồ Đỗ, Hồ
Xạ cũng bỏ bến Bình Than, qua cửa Thái Bình và cửa Đại Toàn,
chạy cả về Muộn Hải, gom sức với Nguyên Trừng đắp luỹ, đúc
súng, đóng chiến thuyền để chông giặc. Quân Minh kéo theo đến,
đánh mạnh. Quan quân nhà Hồ chạy sang giữ cửa Đại An (nay
thuộc phủ Nghĩa Hưng, Nam Định). Giặc đóng quân ở cửa Muộn
Hải, vì nắng mưa sinh ôm đau, dịch lệ, lại bùn lầy ẩm ướt khó ở,
chúng bèn dời lên đóng ỏ bến Hàm Tử, lập trại nghiêm phòng. Bọn
Nguyên Trừng, Đỗ, Xạ cũng dời quân đến Hoàng Giang, đón Quý
Ly và Hán Thương ở Thanh Hoa ra. Bấy giò, có những người trước
đã ở lại Kinh Lộ (Thăng Long) bị người Minh sai khiến và mất cả
gia thuộc, mang lòng oán giận, các quân nhân và đinh nam đều
đến quân môn tự nguyện gắng sức lập công.
TRẬN HÀM TỬ - Vua tôi nhà Hồ muôn mở trận chiến to lón
mong phá tan đám giặc ở Hàm Tử. Cuôl tháng 3 âl, Hồ
Nguyên Trừng, Hồ Đỗ, Đỗ Mãn tiến quân vào cửa này, Hồ Xạ
và Trần Đĩnh lãnh quân bộ từ bờ sông phía nam; Đỗ Nhân
Giám và Trần Khắc Trang lãnh quân bộ từ bờ sông phía bắc;
Nguyễn Công Chửng đem 100 chiến thuyền làm tiên phong:
Trừng và Đỗ ở trung doanh; bọn Đỗ Mãn, Hồ Vấn lãnh quân
thuỷ. Quân thuỷ bộ cộng 7 vạn người, nói tăng lên là 21 vạn
đều tiến đánh.
222
