Page 221 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 221
lập lại nhà Trần, cứu vớt dân An Nam khỏi khổ sở. Phụ, Thạnh
cho khắc lại lòi bảng văn ấy ra nhiều mảnh gỗ, đem thả xuông
sông cho trôi xuôi. Người nước ta thấy, một sô tin là thực, không
chịu đánh giặc, lại theo hàng chúng, do oán ghét dòng vua mói tàn
bạo, vẫn sưu cao thuê nặng, lại bắt hết tráng đinh, cột trụ của gia
đình, phải tòng ngũ đi đánh Champa.
THÀNH ĐA BANG THẤT THỦ - Tháng 11 âl, hai đạo giặc hội
quân ở Bạch Hạc, đóng doanh trại ở bò phái bắc sông Cái. Ngày 2 -
12, chúng đánh bại tướng Hồ Xạ ỏ Việt Trì, tập trung lực lượng
đánh thành Đa Bang. Trước hết, đánh vào các tiền đồn. Ngày 6 -
2, giặc đánh vào một đồn phía nam sông Cái, quan quân nhà Hồ
do tướng Trần Đĩnh chỉ huy hăng hái đánh cực mạnh, quân giặc
chết nhiều, hoảng sỢ bỏ chạy. Trương Phụ đem những người chạy
trước thi hành quân lệnh, quân lính đều xin cô" sức liều chết, tự
nguyện lập công. Đêm 9 - 12, giặc đánh úp toán quân của Nguyễn
Công Khôi ở bãi sông Mộc Hoàn, thuyền bị đốt, quân chết nhiều.
Sáng sóm ngày 12 - 12, Trương Phụ đem đô đốc Hoàng Trung, đô
chỉ huy Thái Phúc đánh vào phía tây bắc thành. Quan quân nhà
Hồ chông cự rất hăng (ĐVSKTT chép; “xác giặc chết chất cao
ngang thành”) mà không một ai dám rút lui, quân vẫn tiến đánh.
Bọn Nguyễn Tông Độ cho voi ra. Quân Minh lấy tên lửa bắn. Voi
lùi lại. Giặc theo voi tiến vào, lấy được thành. Các quân thuyền
đóng ở dọc sông lui theo dòng về giữ Hoàng Giang.
Thừa thắng, mấy ngày sau, giặc tiến vào chiếm Đông Đô
(Thăng Long).
Bọn Mạc Địch, Mạc Thuý, Mạc Viễn (cháu Mạc Đĩnh Chi) và
Nguyễn Huân, đều là những người bất mãn, đón hàng quân Minh.
Tướng Minh đều phong cho làm quan: Mạc Thuý làm đến chức tham
chính; Địch, chỉ huy sứ; Viễn, diêm vận sứ; Huân, bô chánh sứ.
Có những tập sử, có lẽ vì tác giả không ưa cha con họ Hồ, đã
chép sự việc không hẳn là thực, như nói nhà Hồ dâng biểu tạ tội lên
vua Minh và xin rước Trần Thiêm Bình về làm vua, rồi lừa đón bắt
Thiêm Bình được đưa trở về. Lại nói: Người nưốc ta tin lòi quân Minh
nói sang mưu việc phục Trần là thật nên không chịu đánh giặc mà vội
vã xin hàng. Nhiều nơi giặc chưa đến đánh đã sớm hàng phục ngay.
Những điều này khác đến trái ngược vối ĐVSKTT và cả Bắc sử. Quân
đội nhà Hồ cũng thực sự cố chôbg chọi hăng hái với quân nhà Minh.
Sỏ dĩ bị thua là do giặc đông và thiện chiến hơn.
221
