Page 108 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 108
Năm 1089, đặt quan chế, các chức văn võ, tụng quan (quan
theo hầu vua) và tạp lưu, chia ra làm 9 phẩm. Đại thần có thái sư,
thái phó, thái uý và thiếu sư, thiếu phó, thiếu uý. Dưới các bậc ấy,
văn ban có thượng thư, tả hữu tham tri, tả hữu gián nghị đại phu,
trung thư thị lang, bộ thị lang. Võ han có dô thông, nguyên suý,
tổng quản khu mật sứ, kim ngô thượng tướng đại tướng, đô tướng,
chương vệ tướng quân. 0 ngoài châu quận, văn có tri phủ, phân
phủ, tri châu. Võ có chư lộ trấn trại quan.
CHIẾN TRANH VỚI NHẢ TốNG
NHÀ TỐNG CHUẨn bị s a n g x â m l ă n g - Lý Nhân Tông lên ngôi
năm 1072, sai sứ sang Tông cầu phong. Năm 1073, Tông Thần
Tông phong vua làm Giao Chỉ quận vương. Nhưng không vì thê
mà nước ta được yên ổn với phương bắc.
Từ giữa thê kỷ X, dân ta quật cường khôi phục độc lập, thoát
khỏi ách đô hộ của người Hoa. Chỉ vì nước nhỏ nên các vua Đinh, Lê
rồi Lý còn phải xưng thần nạp công với vua Trung Quốc, chịu phận
làm nước chư hầu. Nhưng người Hoa. nhất là triều đình Hoa thường
vẫn coi nước ta làm một qưận của họ, tuy có phong vương cho vua ta,
mà vẫn nuôi ý tưởng lập lại nền đô hộ, trực tiôp thống trị dân ta như
dưới các triều Hán, Điíờng. Gặp cơ hội thì đem quân sang đánh chiếm.
Nhà Tông hưng thịnh trong thế kỷ X. Qưa thê kỷ sau suy kém, mà
ngưòi Hoa vẫn còn mơ tưởng lập lại nền đô hộ, dù rằng đã bị Lê Đại
Hành gây cho họ nhiều lo âu. Tướng Địch Thanh, sau khi bình đưỢc
Nùng Trí Cao, muốn thừa thắng sang đánh nước ta. Tông Nhân Tông
không ưng, do đang cần dùng binh lực chống đỡ ỏ phương bắc.
Giữa thê kỷ XI, nhà Tông suy yêu. Hai nước Liêu, Hạ trỗi
dậy, hùng cường, sách nhiễu hàng năm cung đôn nhiều vàng hạc
vái lụa. Trung Quôc bị khánh kiệt, kho tàng trông rỗng. Để gõ rôi
cho tình trạng khó khăn, Tông Thần Tông mưu sự đánh Giao Chi.
Thắng nước giầu có lớn này, sẽ chiếm đoạt được nhiều của cải.
Binh sĩ lại phấn khởi, có thế chông chọi thắng lợi ở miền hắc.
Trong khi đang gặp khôn quẫn về cả quân sự, xã hội, chính
trị và kinh tế tài chính nguy ngập, tể tuớng Vương An Thạch dặt
ra phép mới mưu sự ôn định tình thế. Tân pháp có 3 phép về tài
chính và 2 phép về binh chính.
về tài chính, có:
1 - Phép thanh miêu: Khi lúa còn xanh, nhà nước cho dân vav
tiền, đến khi lúa chín, dân trả lại tiền vay, lãi theo quy định.
108
