Page 106 - Việt Sử Kỷ Yếu

LUẬN VỀ VUA LÝ THÁNH TÔNG - Năm 1072, Lý Thánh Tông
băng, làm vua 17 năm, thọ 50 tuổi.
ĐVSKTT chép: Vua (Lý Thánh Tông) kế thừa, thực lòng
thương dân, trọng việc làm ruộng, thương kẻ bị hình, vỗ về ngưòi
xa, vên ủi người gần, đặt khoa bác sĩ, hậu lễ dưỡng liêm, sửa sang
việc văn, phòng bị việc võ, trong nước vên tĩnh, có thể gọi là hậe
vua tốt. Song nhọc sức dân xây tháp Báo Thiên, phí của dân làm
cung Dâm Đàm, đó là chỗ kém.
Ỷ LAN PHU NHÂN - Lý Thánh Tông năm 40 tuổi chưa có con
trai, đi chơi khắp các chùa quán. Xe vua đi đến đâu, trai gái xô
nhau đến xem không ngớt. Duy có một người con gái hái dâu cứ
đứng tựa vào bụi cỏ lan. Vua trông thấy lạ, cho đưa vào cung. Cô
được vua yêu quý, phong làm Y Lan phu nhân. Năm 1066, sinh
hoàng tử Càn Đức. Hôm sau lập làm thái tử, phu nhân thăng làm
thần phi. Năm 1068, sinh hoàng tử Minh Nhân vương.
Trong khi Thánh Tông đi đánh nước Champa, thần phi giám
quốc, trị nưốc có phép tắc, dân chúng thái bình, an cư lạc nghiệp,
coi bà là Phật sông.
Thần phi người hương Thố’ Lôi. Năm 1068, cải làm hương
Siêu Loại, nay thuộc phủ Thuận Thành, Bắc Ninh.

LÝ NHÂN TÔNG 1072 - 1127 huỷ CÀN ĐỨC (1066 - 1127)
Niên hiệu: Thái Ninh 1072 - 1075,
Anh Võ Chiêu Thắng 1076 - 1084,
Quảng Hửu 1085 - 1091,
Hội Phong 1092 - 1100,
Long Phù 1101 - 1109,
Hội Tường Đại Khánh 1110 - 1119,
Thiên Phù Duệ Võ 1120 - 1126,
Thiên Phù Khánh Thọ 1127.

Năm 1072, thái tử Càn Đức, con trai trương Thánh Tông, lên
ngôi, tục hiệu vua Lý Nhân Tông, mới 7 tuổi. Đích mẫu thái hậu
Dương thị buông màn nghe chính sự, sinh mẫu thái phi Ý Lan
cùng thái sư Lý Đạo Thành phù tá. Trong thời gian Nhân Tông
làm vua lâu dài hàng 56 năm, có chiên tranh với nhà Tôhg và việc
đi đánh Champa quan trọng. Ngoài ra trong nước tương đôl yên
tĩnh. Các thổ tù đều quy thuận triều đình, chỉ có mấy vụ lôi thôi
nhỏ, bị xẹp ngay. Trong triều, văn có Lý Đạo Thành, Lê Văn

106