Page 102 - Việt Sử Kỷ Yếu

Tình hình tạm yên đvíỢc ít lâu. Nàm 1044, Trí Cao về chầu
vua ỏ Thăng Long, đưỢc làm thái hảo. sử gia Lê Văn Hưu chê
Thái Tông nhân nhu, theo đạo Phật, quên nghĩa lớn của nhà vua,
thả hổ về rừng. Điều này e không đúng.
Năm 1048, Trí Cao lại làm phản, nổi dậy chiếm động Vật Ác,
tây bắc Cao Bằng. Thái Tông sai thái Quách Thịnh Dật đi đánh.
ĐVSKTT chép Trí Cao hàng. Theo truyền thuyết giữa các người
Thái thì Trí Cao xin hoà với Thịnh Dật, bảo đừng đánh, hứa sẽ
không mỏ' mang bò cõi trên đất vua nhà Lý, mà chỉ đánh chiếm
sang đất Tông.
Sau Trí Cao quay sang đánh Tông, chiếm đất An Đức, dựng
nước Nam Thiên. Được các người cùng sắc tộc Thái ở Lưỡng
(ịuảng theo phò, nhất là thổ hào cùng họ Nùng Trí Trung, Nùng
Kiến Hậu liên kết, Trí Cao tiến đánh Ung Châu.
Năm 1052, Trí Cao đem 5.000 quân đánh chiếm trại Hoành
Sơn. rồi tiến vào Ung Châu, giết tri châu Trần Cung, tự xưng là
Nhân Huệ hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Nam, niên hiệu Khải
Lịch, phá nhà tù, tha tù nhân, mở kho phát thóc cho dân, rồi đánh
thêm các châu khác ở Quảng Đông, Quảng Tây, tiến đánh thành
Quảng Châu. Riêng đánh nơi đây, vây thành 50 ngày, không hạ
đưỢc. Lại vào châu Ung, giết binh sĩ TôAg 3.000 người, bắt sống
nhân dân kẻ có hàng vạn. Đi đến đâu, đốt phá trụi. Các tướng
Tông: Dụ Tĩnh, Dương Điền, Tôn Miện đều bị đánh thua. Các
châu Hoành, Quỳ, Cung, Tầm, Đằng, Ngô, Khang, Đoan đều do
quân sĩ Trí Cao kiêm soát. Thê quân đội Trí Cao lên mạnh. Triều
đình nhà Tông lấy làm lo. Tông Nhân Tông toan sai vua Lý đem
quân sang đánh giúp. Bắc sử chép vua Giao Chỉ xin đem quân
sang tiễu trừ họ Nùng. Đại tướng Địch Thanh can: Có một Nùng
Trí Cao mà đất Lưỡng Quảng không chê được, lại phải nhò đến
quân ngoại quốc đánh giúp. Nếu ai có nhân đó mà nổi loạn thì làm
thế nào? (Sự thực, nếu nhờ quân nhà Lý đánh Trí Cao, thì dù bên
nào thắng, Trung Quôc cũng thua thiệt, mất đất). Bọn Dư Tĩnh
đánh không được. Nhân khi Nùng Trí Cao dâng biểu xin lĩnh chức
tiết độ sứ châu Ung và châu Quỳ, vua Tống nhu nhược đã toan
thuận cho. Địch Thanh không chịu, nhất định đem quân đi đánh.
Tông Nhân Tông phong Thanh làm tuyên phủ sứ đô đại đề cử, tóm
cầm tiết việt đi đánh. Năm 1053, Địch Thanh dẫn quân nam tiến,
hỢp quân vối bọn Dư Tĩnh và Tôn Miện, đóng ở Tân Châu (Liễu
Châu, Quảng Tây). Thanh là tướng giỏi, nhiều kinh nghiệm, hội
102