Page 101 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 101

các  cung  nữ,  con  hát  đom  về,  sai  sứ  đi  khắp  các  thôn  ấp  phủ  dụ
    nhản  dân.  Khi  xa  giá  về  đến  hành  điện  Lỵ  Nhân,  Thái  Tông cho
    gọi Mỵ E  sang hầu thuyển  ngự.  Nàng phẫn uất,  lấy chăn quấn vào
    mình,  nhay  xuông  sông  chết.  Vua  khen  là  trinh  tiết,  phong  làm
    Hiệp  Chính  Hựu Thiện  phu  nhân.  Nay ở phủ Lý  Nhân có đền thờ.
    Sau  cho  5000  tù  hình  Chăm  đến  ghép  theo  hộ  thuộc  từ trấn  Vĩnh
    Khang  đến  châu  Đằng,  vùng  Nghệ  An,  đặt  hương  ấp,  phỏng theo
    danh hiệu cũ nước họ.
         LUẬN VÊ VUA LY THÁI TÔNG -  Năm  1054.  Lý Thái Tông khuất,
    hương thọ 55 tuổi,  làm  vua 27 năm.
         Tài  trí thao  lược,  Lý Thái  Tông  đã  bình  định  thông  nhất  đất
    nước,  tạo  nên  nền  trung  ương tập  quyền,  chấm  dứt nạn  phân  liệt,
    cũng  đáng  kẻ  là  hậc  vua  tôt.  Ngô  Sĩ  Liên  chê  ông  mê  hoặc  thuyết
    từ bi  đạo  Phật,  tha  tội  cho hạn  thân,  lòng nhân  thành  ra  nhu  nhơ.
    Người  khác lại cho thê  là hay.

                                NÌINí ; TRÍ CAO
         Vùng  Cao  Bằng,  í>ạng  Sơn.  thổ  dân  là  người  sắc  tộc  Thái
    (Tày),  có  tù  trương  họ  Nùng.  Vua  Lý  Thái  Tổ  phong  Nùng  Tồn
    Phúc trị  nhậm châu Tháng  Do,  em Nùng Tồn Lộc, châu Vạn Nhai,
    em vỢ Dương Đạo, châu  Vù Lạc.  Năm  1038, Tồn Phúc hất mãn với
    nhà  Lý,  giết  hai  em,  (diiếm  đất,  xưng  là  Chiêu  Thánh  hoàng  đế,
    đặt  nước  Trường  Sinh,  đắp  thành,  luyện  quân,  không  nộp  phú
    còng  cho  vua  Lý  Thái  Tông.  Năm  1039,  Thái Tông  tự  làm  tướng,
    thân  chinh  đi  đánh,  đến  châu  Quảng Nguyên.  Tồn  Phúc  nghe tin,
    đem  cả  bộ  lạc  vỢ  con  trôn  nấp  vào  nơi  núi  thẳm.  Quân  Lý  đuối
    đánh,  hắt  đưực  bọn  Tồn  Phúc,  Trí  Thông  (Nha  Nam  vương,  con
    Tồn  Phúc)  5  người,  dem  về  kinh,  làm  tội  chém.  Sai  quân  san
    phang  thành  hào,  chiêu  dụ  người  Nùng,  Thái  về  an  cư.  A  Nùng,
    Nùng Trí Cao,  vỢ con Tồn Phúc chạy thoát được.
         Năm  1041,  Nùng  Trí  Cao  cùng  mẹ  A  Nùng  từ  động  Lôi  Hoà
    nay thuộc  Quảng Tây,  trơ về chiếm  cứ châu  Thảng Do.  tự xưng là
    vua  nước  Đại  Lịch.  Thái  Tông  cử  quân  tướng  đi  đánh,  bắt  sông
    đưực  Trí  Cao  đem  về kinh  sư.  Thái  Tông biết rõ  việc  cai  trị  người
    d^hái  phái  dùng  người  Thái,  mà  dân  Thái  vùng này vẫn  tôn  trọng
    họ  Nùng  nên  không  giết  Trí  Cao,  lại  cho  về  giữ  châu  Quảng
    Nguyên,  phụ  thêm  cho  4  động  Lôi  Hoả,  Bình,  An,  Đà  (thuộc  Cao
    Bằng)  và  châu  Tư  Lang  (Trùng  Khánh).  (Không  phải  vì  thương
    tình cha và anh đã bị giết như sử chép).
                                                                           101
   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   106