Page 101 - Việt Sử Kỷ Yếu

các cung nữ, con hát đom về, sai sứ đi khắp các thôn ấp phủ dụ
nhản dân. Khi xa giá về đến hành điện Lỵ Nhân, Thái Tông cho
gọi Mỵ E sang hầu thuyển ngự. Nàng phẫn uất, lấy chăn quấn vào
mình, nhay xuông sông chết. Vua khen là trinh tiết, phong làm
Hiệp Chính Hựu Thiện phu nhân. Nay ở phủ Lý Nhân có đền thờ.
Sau cho 5000 tù hình Chăm đến ghép theo hộ thuộc từ trấn Vĩnh
Khang đến châu Đằng, vùng Nghệ An, đặt hương ấp, phỏng theo
danh hiệu cũ nước họ.
LUẬN VÊ VUA LY THÁI TÔNG - Năm 1054. Lý Thái Tông khuất,
hương thọ 55 tuổi, làm vua 27 năm.
Tài trí thao lược, Lý Thái Tông đã bình định thông nhất đất
nước, tạo nên nền trung ương tập quyền, chấm dứt nạn phân liệt,
cũng đáng kẻ là hậc vua tôt. Ngô Sĩ Liên chê ông mê hoặc thuyết
từ bi đạo Phật, tha tội cho hạn thân, lòng nhân thành ra nhu nhơ.
Người khác lại cho thê là hay.

NÌINí ; TRÍ CAO
Vùng Cao Bằng, í>ạng Sơn. thổ dân là người sắc tộc Thái
(Tày), có tù trương họ Nùng. Vua Lý Thái Tổ phong Nùng Tồn
Phúc trị nhậm châu Tháng Do, em Nùng Tồn Lộc, châu Vạn Nhai,
em vỢ Dương Đạo, châu Vù Lạc. Năm 1038, Tồn Phúc hất mãn với
nhà Lý, giết hai em, (diiếm đất, xưng là Chiêu Thánh hoàng đế,
đặt nước Trường Sinh, đắp thành, luyện quân, không nộp phú
còng cho vua Lý Thái Tông. Năm 1039, Thái Tông tự làm tướng,
thân chinh đi đánh, đến châu Quảng Nguyên. Tồn Phúc nghe tin,
đem cả bộ lạc vỢ con trôn nấp vào nơi núi thẳm. Quân Lý đuối
đánh, hắt đưực bọn Tồn Phúc, Trí Thông (Nha Nam vương, con
Tồn Phúc) 5 người, dem về kinh, làm tội chém. Sai quân san
phang thành hào, chiêu dụ người Nùng, Thái về an cư. A Nùng,
Nùng Trí Cao, vỢ con Tồn Phúc chạy thoát được.
Năm 1041, Nùng Trí Cao cùng mẹ A Nùng từ động Lôi Hoà
nay thuộc Quảng Tây, trơ về chiếm cứ châu Thảng Do. tự xưng là
vua nước Đại Lịch. Thái Tông cử quân tướng đi đánh, bắt sông
đưực Trí Cao đem về kinh sư. Thái Tông biết rõ việc cai trị người
d^hái phái dùng người Thái, mà dân Thái vùng này vẫn tôn trọng
họ Nùng nên không giết Trí Cao, lại cho về giữ châu Quảng
Nguyên, phụ thêm cho 4 động Lôi Hoả, Bình, An, Đà (thuộc Cao
Bằng) và châu Tư Lang (Trùng Khánh). (Không phải vì thương
tình cha và anh đã bị giết như sử chép).
101