Page 100 - Việt Sử Kỷ Yếu

VIỆC NGOẠI GIAO - Việc bang giao với nhà Tông tốt đẹp. Năm
1029, sứ giả Chương Đình sang làm lễ điếu tang. Cũng năm ấy,
Tông Nhân Tông phong Thái Tông làrh Giao Chỉ quận vương.
Năm 1038, gia phong làm Nam Bình vương. Nhà Tông bấy giò đã
suy yếu. Phương bắc bị người Liêu, người Tây Hạ đánh phá. Đổì
với ta vẫn còn là nước lớn. Sử không chép về công phú ra sao
nhưng chắc chắn chỉ sơ sài thôi. ĐVSKTT có chép năm 1034,
người châu Hoan dâng con thú một sừng, vua sai Trần ứng Cơ và
Vương Văn Khánh đem biếu vua Tông; năm 1042, Đỗ Khánh và
Lương Mậu Tài đem voi sang dâng vua Tống để tiếp tục sự thông
hiếu cũ.
Nước Chân Lạp sang cống các nám 1033, 1039.
ĐVSKTT chép: Năm 1048, vua sai tướng Phùng Chí Năng đi
đánh Ai I.,ao, bắt được người và súc vật rất nhiều đem về. Sự kiện
này đáng ngờ. Tự nhiên vô cớ sang chi nước núi cao rừng rậm ấy. Có
thế đây chỉ là đi đánh quân Ai Lao sang cướp phá vùng Ái, Diễn.
VIỆC ĐI ĐÁNH NƯỚC CHĂMPA - Sau năm 1011 đòi vua Thái Tổ,
Champa không hoà hiếu với nước ta, giao dịch với nhà Tông, mưu
sự chông đôl vua Lý. Lại có sự người Chăm dùng thu3^ền nhỏ sang
cướp phá vùng ven biển. Quốc sử chép: Năm 1039, con vua
Champa Địa Bà Lạt cùng Lạc Thuấn, Sạ Đẩu, La Kế, A Thát Lạt
năm người quy phụ nước ta. Năm 1040, người coi trạm Bố Chính
nước Champa là Bô" Linh, Bô" Kha, Lan Đà Tinh đem bộ thuộc hơn
trăm người sang quy phụ.
Thái Tông giận Champa không chịu thuần phục, nạp phú
cống từ lâu nhưng hơn mười năm sau khi lên ngôi, còn bận việc
bình định trong nước, chưa tính đến Champa. Năm 1043, mới
quyết ý đi đánh, sửa soạn binh thuyền, lương thực đi chinh nam.
Năm 1044, Thái Tông thân đem quân đi đánh. Trên đường
nam tiên gặp nhiều thuận lợi, sóng gió vên. Vua Chăm đem quân
và voi bày trận ở bờ bên nam sông Ngũ Bô" (thuộc Quảng Nam
ngày nay) chông lại quân ta. Thái Tông sai quân bỏ thuyền lên bộ,
đem quân sĩ đến bờ sông bên bắc, gặp quân Chăm đã giàn ở bên
sông. Quân ta hăng hái tắt ngang sông đánh mạnh. Quân Chăm
tan vỡ, hàng 3 vạn hình hị giết, bị bắt sông 5000 người và 30 voi.
Tướng Chăm Quách Gia Di chém quốc vương Sạ Đẩu đem dâng
nộp, xin hàng. Người Chăm bị chết hại quá nhiều. Thái Tông ra
lệnh: Kẻ nào còn giết bậy người Chăm sẽ bị giết không tha. Thái
Tông tiên quân vào thành Phật Thệ, bắt được vương phi Mỵ Ê và
100