Page 112 - Việt Sử Kỷ Yếu

(Champa) và Chân Lạp từ lâu bị Giao Chỉ cướp. Nay vương sư
sang đánh Giao Chỉ để phạt tội. Champa và Chân Lạp nên thừa
cơ hội, hiệp lực mà trừ nó. Đồng thời lại sai Đào Bạt, Khúc Chân
đem bằng sắc xuôLg miền hiên giới chiêu dụ các tù trưởng dân tộc
thiểu sô" người Thái theo về Tông, để chia rẽ thê lực quân ta.
Bên ta. ĩjý Thường Kiệt, sau khi rút quân về nước, tích cực
chuẩn bị phòng ngự, tăng cường tập luyện quân sĩ, tổ chức các
phòng tuvến kháng địch, củng cô những đất mới chiếm của
Champa đề phòng việc bị tập kích nơi biên giới phía nam.
Nửa cuôl năm 1076, quân Tông xâm nhập vào đất nước ta,
chiếm trại Ngọc Sơn. Yên Đạt đánh vào châu Quảng Nguvên
(Quảng Yên, Cao Bằng), vỊ trí chiến lược quan trọng. Quách Quỳ
kéo đại quân qua Nam Quan, đánh vào ải Quyết Lý, chiếm Quảng
Lăng (Òn Châu, Lạng Sơn). Cánh quân chiêm châu Quảng
Nguyên do Khúc cầu chỉ huy đánh xuông châu Môn. Mặt dông,
quân Tông chiếm châu Tô, châu Mậu (giáp giới hai tỉnh Cao Bằng,
Lạng Sơn). Phò mã Thân cảnh Phúc giữ ải Quyết Lý bị đánh
thua, rút vào rừng hoạt động tập kích giặc.
Sang năm 1077, quân Quách Quỳ tràn xuông Phú Lương
(đáy là địa hạt nay là huyện Phú Lương thuộc tỉnh Thái Nguyên,
chứ không phải Phú Lương tức hạ lưu sông Hồng), rồi tiến xuông
đến sông Như Nguyệt (sông cầu, khúc xĩx Như Nguyệt, huyện Bắc
Ninh). Lý Thường Kiệt đem quân chặn đánh, giặc chết trong trận
hơn ngàn người. Quân Quách Quỳ đóng ở bên phía tây sông, lập
phòng tuyến dài 60 dặm (30 km) từ bến Như Nguyệt đến núi
Nham Biền. Bờ bên kia là đại quân của ta. Lý Thường Kiệt cho
đắp luỹ tre và đất đầy ở dọc sông, tạo nên chiến tuyến ngăn đường
quân giặc tiến về đồng bằng uy hiếp kinh thành Thăng Long.
Mặt biển, một đoàn thuỷ quân chuẩn bị không chế binh
thuyền giặc đi vào đất liền hỢp quân với bộ binh tấn công quân ta.
Thuỷ quân giặc do Hoà Mâu và Dương Tùng Tiên chỉ huy vừa mới
mon men đến bờ hiển nước ta đã bị Lý Kế Nguyên chặn đánh thua
nhiều trận chỉ vất vưởng ở ngoài khơi.
Không có thuyền, Quách Quỳ lúng túng về phương tiện qua
sông. Quân Tông chặt gỗ làm máy bắn đá sang như mưa. Nhiều
thuyền của ta bị thủng nát, binh sĩ chết hại tới vài ngàn. Đê giữ
vững tinh thần quân đội, Lý Thường Kiệt bí mật sai người đêm
vào trong đền thờ Trương Hống, Trương Hát (tướng của Triệu
Quang Phục có đền thò ở hên sông cầu) ngâm to ràng: "'Nam quốc
112