Page 36 - Việt NamVăn Minh Sử

biệt được lối đi cho thuyền vào khỏi mắc cạn. Mà đi bộ thì tuyệt đối
khôns đi được vì gặp sình lầy.
Sống trên một số những giồng đất cao*‘* ở đồng bằng đương hình
thành hình ấy lại càng không thể được vì lam sơn chướng khí. (Hồi Mã
Viện sang đánh Hai Bà Trmig đến vùng Tây Hồ còn thấy quạ đang bay
mà phải lộn nhào xuống chết vì khí độc bốc lên).
B. Vùng châu thổ sông Mã và sông Chu thì có những hòn đảo ở
ngoài khơi dùng làm đích, thêm những tay núi vươn ra, người đố bộ từ
ngoài có đường đi sâu vào trong, men theo sườn núi. Dòng nước biển
chảy thành luồng ở ngoài, đến khúc quanh tròn vào ấy, lại lượn vào nên
dễ đẩy thuyền vào đấy.
Hai vùng như thế kể như hai vùng ven biển cả thì vùng trên không
thể là cửa biển được. Chỉ vùng dưới mới thuận tiện cho thuyền bè xuôi
ngược, nghỉ tạm. Hiện còn thấy trên đường Thanh Hoá di Phát Diệm,
cách Thanh Hoá 22,5km, ở cửa sông Lạch Trường có đảo Gò Ba Quân
nổi lên để thuyền bè neo sau lưng không sợ sóng gió.
ớ thời thượng cổ, những người đi biển từ Bắc Hái xuống hay Nam
Hải lên, theo gió mùa, tâì phải lấy khu vực Thanh Hoá làm chỗ tạm trú,
tiếp tế lương thực, nước uống. Mà những người phiêu lưu đi tìm đất sống
bằng đường biển tất cũng phải giạt vào đấy trước, không thể vào vùng
Việt Trì được. Những bộ lạc du mục ở vùng núi cao ven theo dòng sông
mà xuống có thể đến Việt Trì, nhưng dến để chuyển đời sống sang canh
nông thôi, còn nếu vẫn giữ du mục thì phải tới vùng Thanh Hoá mới tiện
việc trao đổi gia súc.
Cho nên Thanh Hoá mới thật là dịa bàn nơi gốc tổ đấu tiên.

ĐIA LÝ THANH HOÁ
Thanh Hoá có tên ớ thời cổ là cửu Chân bộ.
Trong mục Sơn xuyên của sách Đại Nam Nhất Thống Chí, tỉnh
Thanh Hoá, thấy có hệt kê tên tới 75 ngọn núi trên loàn tỉnh. Không kể
núi Hàm Rồng có 99 ngọn nhỏ quanh co liên tiếp theo ria sông chạy lại,
như hình con rồng bò lượn, cuối cùng nổi lên một ngọn rất cao như cái
đầu rồng.

*" Khi nước sông có phù sa tráng lên mặt đất nền của đồng bàng thì có những dợn
đất đóng chắc dần dần lại thành bờ con trạch, (bourrelet) dế mỗi năm lại lớn và cao
hơn lên, thành những giồng đất, (có khi dài cả cây số, rộng 100-200m và cao 3 hay
4m). Nhưng trong khi những cái giồng dất song hành với nhau cứ cao dần thì ở
khoảng giữa, nước không thoát đi dược mà trở thành những bãi lầy khí hậu độc địa.
36