Page 162 - Việt NamVăn Minh Sử

Lươnc Đức Thiệp, trons sách Xã hội Việt Nam viết: "'Theo dị doan,
dàn ÔIĨÍỊ có 7 phách (vía) hợp vói thất khiếu (7 lỗ) trong thân thể, dàn hà
có 9 phách họp với cửu khiếu (9 lổ) trong níỊuửi. Đàn ông vù dàn hà dêu
có ha hồn phụ thuộc vào tam tiêu. Đó là thượng tiêu (miệng dạ dầy),
trung riêu (giữa dạ dầy), hạ tiêu (khoang trên hàng cptang)".
Nói như vậy dễ khiến neười ta hiểu lầm vía hay phách là những
cái lỗ ấy và cũng vẫn chưa giai được rõ hồn là cái gì mà lại phụ vào
tam tiêu ấy.
Theo nhận xét của chúng tôi, dựa nơi người khổ luyện theo đạo tu
tiên truvcn tụng là luyện tinh hoá khí, luyện khí hoá thần, luyện thần
thành hư, thì chúng tôi thấy người xưa đã có thể quan niệm phần vò hình
của linh hồn cổ phát hiện ra ba nguyên tố vô hình là tinh, khí, thần và linh
hồn có lẽ Icà tổng hợp của ba nguyên tố ấy.
Tinh là tinh anh nó giúp cho sự biết, sự cảm thấy, nó là thán thức của
sự sống.
Khí là ìinh khí nó giúp tiềm năng có khí lực làm linh hoạt các bộ
phạn trong co' thê .
Thần là thổn thái nó nhuốm màu, nhuận sắc cho sự sống.
Tất củ ba nguycn tố vô hình ấy dồng quy thành phần hình căn bản
trong người là linh hồn, nó làm cho toàn thân và mỗi bộ phạn trong thân
có sự sống. Riêng mỗi nguyên tố ấy kể là một hồn. Củ ba hồn không trụ
riêng một nơi Iitào trong cơ thể mà thấm vào cơ thể và cùng tác dộng vào
việc làm huv động những liềm năng nó khiến linh hoạt những quan năng
cơ sở trong người. Những quan năng Itcày là bảy đối với đàn ông, thức
giác (đầu óc), thị giác, xúc giác, vị giác, khứu giác, thính giác và dục
giác; và chín dối với đàn bà có lẽ là thêm phần cấu tạo bào thai và phần
cho con bú. Những tiềm năng kích dộng quan năng ấy là phách hay vía.
Có thể một, hai, hay tất cá quan năng đều liệt, tức là vía không làm
hoạt nổi được nữa, nhưng nếu ba hồn vẫn còn thì người ấy vẫn chưa chết.
Đó là trạng thái bị ngất di.
Có thế một hồn bị mất (thí dụ là tinh anh), người sắp chết chí không
biết g'i nữa thì thôi nhưng mọi cơ quan vẫn hoạt động và trỏng thần thái
vẫn là người sống.
Có the một hồn thứ hai nữa bị mất (là linh khí) thì toàn thân người
trơ ra như khúc gỗ, không biết gì nữa nhưng trông thần thái vẫn có thể là
người sống.
Bao giờ mất nốt cái thần thái thì mới thực là chết.

171