Page 158 - Việt NamVăn Minh Sử

Đòn đông là cây đòn lay đặt chính nóc nhà. Nó là chủ chốt của cãn
nhà. Khi đặt nó phai lựa Iiíĩày giờ và phai làm lẻ. gọi là lẻ cất nóc. Đầu
ttốc và đầu nsọn của cây đòn đông ấy cũng phải đặt cho trúng cách. Đấu
gốc phải để về phía bên ta (trái), vì theo ước lệ, Đôiu> vi ki Tây vi hữu.
Nếu nhà đặt trúng hướng Nam thì bên tá của nhà cũng Icà đỏng. Vì vậy mà
cổ tên là đòn đông"’
Người ta kiêng cây đòn đông của nhà phía trước đàm vào chính nhà
mình, sợ người trong nhà sinh ra đau ốm hay làm ãn không ra gì.
Bàn thờ ông Táo cũng đặt ở gian trái, nên bài vị của ông mới đế là
Dôui’ Trù tư mệnh Táo plìii Thần quân. Cả cái bếp làm biệt lập khỏi nhà,
cũng đặt về phía trái ấy, lức phía đông mới kể là thuận.
B(Vi lẽ gió Nam và Đòng Nam thổi tới thì có vách bếp ngăn. Nếu đặt
bêp ở bên phái quay mặt về hướng Đông thì gió vào nhà tạt ngược lại sẽ
làm cho lứa rom cháy bùng vổ sau bếp hết. Coìĩi sẽ không lành mà canh
sẽ không ngọt, mà rất dễ cháy cá bếp. Đó là kết quá của kinh nghiệm vạy.
Ngoài ra khi tính ngcày cất nóc, theo nghiên cứu của Nguyễn Bạt
Tuy, người chủ cần phải xem tuổi mình, tránh ngày sát, ngày cấm, và
nhất là phái chú trọng vào sự lựa chọn một trong 12 trực sau đày: Kiến,
trữ. mã, hình, dinh, chííp, phú, níỊuv, thành, thu, khai vù hể.
Nếu căn cứ vào chiều dài của trêng ở mỗi kiểu nhà mà cộng sô
thước với số phân la dã có:
Nhà ba hai: 3 + 2 = 5. ứng với trực thứ năm là dinh.
Nhà ba bảy: 3 + 7 = 10, ké’ 10 là 1 nên ứng vói trực dầu là kiến.
Nhcà bốn hai: 4 + 2 = 6, ứng với trực thứ 6 là chấp.
Nếu căn cứ vào chiều cao của cột nhất mà cũng làm như thế thì
kết quả cũng không khác, vì người ta đã tính sẩn cho các con số ăn
hợp với nhau.
Nhà tám sáu; 8 + 6 = 14 kể 10 là 1 với 4 là 5, cũng cùng một trực
dịnlỉ như tính theo lối kia của nhà ba hai.
Nhà chín mốt: 9 + 1 = 10 kê là 1. cũng cùng một trực kiíấì như tính
theo lối nhà ba bảy.
Nhà có cột cao 10 thước 5 không thấy có tên theo cột, có lẽ một
phấn vì cái tên mười lăm hay mười năm nghe không hay chăng, nhưng
chắc chắn là vì một tên bốn hai người ta thấy cũng đủ rồi, nhất là loại này
hiếm hơn cả. 10 + 5 = 15, kể 10 là 1 với 5 là 6, cũng cùng một chấp với
lối tính nhà bốn hai.

" Cũng gọi là đòn nóc. và có nơi gọi chệch là đòn đông.
166