Page 161 - Việt NamVăn Minh Sử

l ìn h h o n
Naười ta tự nhận xét khi chết ngất đi rồi sốna lại, hay khi ngủ mà
mê thấy cánh. vật. naưừi. làm ãn. trò chuyện như lúc thức trông thấy,
lại có khi thày cá nhũnc naười đã chết nôn naưòi ta tin rằng có phần
nào trong thc xác cùa mình đã thoát ra đế làm nhữna việc âv. Phần
thoát ra khỏi xác như vậy là cái hồn naưừi. Hồn làm cho xác thân có
sự sốns. Khi hồn bay đi mất không trở vé thì xác không cựa quậy được
nữa và chốt hán.
Naười mới chếl để hoạ chãna cổ sốna lại, ngrrời con trai lớn lây áo
lót của nsLiời chết treo lên ncíc nhà căna ra hú hồn vía của naưừi ấy ba
tiêna. rối cuộc áo lại leo xuốna đê cạnh xác chốt. Đứa trỏ lé sinh hoáng
sự, naười ta cũng cho là nó lạc mất một phần hồn vía, đê hàm việc hú vía
cho nó. rồi nám báy nắm cơm (nếu là trai) hay chín nắm (nếu là gái) đô
cho nó ăn thì nó sẽ trở lại trạng thái bình thường. Ngirời ta sợ hay lo, đờ
đán người ra. lúc tinh lúc mè thì gọi là như người mất hồn mất vía. Người
thoát được một tai nạn hiếm nghèo thì nói: hú vía hay SỌ' hết cả hồn!
Nguừi chốt rồi con cháu thưong nhớ th'i nhừ cò hồn tìm gọi về cho nhập
vào xác cô đê nói chuyện. Cũng có khi người la nhờ thầy pháp đánh đồng
thiếp đê hồn thoát ra đi lìm hổn người chết.
Tất ca những người cổ xua ở tất ca mọi xã hội cổ xưa đcu tin ngrrời
cổ linh hồn. Những không minh định được rõ rệt"’
Phần người Việt Nam cổ và người Trung Hoa thì cho ràng mỗi
người có ba hổn và báy vía (nếu là đàn ông) hay chín vía (nếu là đàn bà):
Tam lu)n thát phách hay cừu phách. Tại sao vậy?

Nhiều giống dán quan niệm linh hồn là một thc cua xác thân nhỏ trụ ở xác thân
lớn. Nó cũng béo gầy lứn nhỏ tuỳ theo người. Đê rồi nó thoát ra khói thê xác, bủng
lỗ miệng hay lỗ mũi. Tại đảo Célòbcs người la dế lưỡi câu ở lỗ mũi người bệnh, ớ lỗ
rốn, ơ gan bàn chân dô nếu hồn muốn thoát ra thì sẽ bị mắc vào lưỡi câu và giữ lại.
Khi ngáp người Ân Độ búng tách hai ngón tav dê ngăn cho hồn khói chạy ra. Còn
dãn ó dao Marquiscs thì bịt kín mũi và miệng người sáp chết lại dổ ngăn cho hồn
khỏi ra và kéo dài thêm giờ sống.
Người Ai Cập cho linh hổn là thần vật của từng cá nhân. Nó có hình y như
người thực nhưng nhỏ hơn và có cánh dô bav liệng trên xác người sắp chết. Người
Hébrcux cho hổn ở trong máu. Người Hy Lạp vẽ linh hồn trên những bình thờ
người chết, bằng một hình vẽ nhỏ nét giống người chèl hay vẽ hình một con vật nhó
như chim hay bưcVm. Tại các nhà thờ dạo ThiCm Chúa thời trung cổ, người ta chạm
hình linh hổn hay vẽ hình ấy trcMi kính: dó là một hình người nhỏ khoá thân.
Theo tiếng La Tinh hay Hy Lạp. những danh từ dê chỉ linh hổn xưa dều có
nghla là gió và sinh khí.
170